Preĝo de la Papo por la tria jaro de pretiĝo al la granda jubileo de la jaro 2000
Dio, Kreanto de la ĉielo kaj de la tero,
Patro de Jesuo kaj Patro nia
Estu benata Vi, Sinjoro,
Patro kiu estas en la ĉielo,
ĉar en via senfina mizerikordo
Vi kliniĝis super la mizero de la homo
kaj donis al ni Jesuon, vian Filon, naskitan de virino,
nian Savanton kaj amikon, fraton kaj elaĉetanton.
Dankon, bona Patro,
pro la donaco de la jubilea jaro;
igu, ke ĝi estu tempo favora,
jaro de la granda reveno al la patra domo,
kie Vi, plena je Amo, atendas la perdiĝintajn gefilojn
por doni al ili la ĉirkaŭbrakon de la pardono
kaj por akcepti ilin ĉe via bankedo,
vestitaj per la festo-vestaĵo.
Al Vi, Patro, estu nia eterna laŭdo!
Tre indulga Patro,
dum la Jubileo
pli kaj pli floru la amo al Vi kaj al la proksimulo:
la disĉiploj de Kristo akcelu justecon kaj pacon;
al malriĉuloj estu anoncita la Bonsciigo
kaj al etuloj kaj marĝenigitoj
la Patrino Eklezio adresu sian preferan amon.
Al Vi, Patro, estu nia eterna laŭdo!
Justa Patro,
la granda Jubileo estu la taŭga okazo
por ke ĉiuj katolikoj remalkovru la ĝojon
vivi en la aŭskulto de via parolo
kaj en mem-forlaso al via volo;
ke ili spertu la valoron de la frata kunuleco,
kune pecigante la panon
kaj laŭdante Vin per himnoj kaj kantikoj inspiritaj de la Spirito.
Al Vi, Patro, estu nia eterna laŭdo!
Patro, riĉa je mizerikordo,
la sankta Jubileo estu tempo de malfermiteco,
de dialogo kaj renkontiĝo
kun ĉiuj kredantoj je Kristo
kaj kun la sekvantoj de aliaj religioj:
en via senfina amo,
estu abunde mizerikorda kun ĉiuj.
Al Vi, Patro, estu nia eterna laŭdo!
Dio, ĉiopova Patro,
igu, ke ĉiuj viaj gefiloj spertu,
ke dum la irado al Vi,
lasta celatingo de la homo,
akompanas ilin kun boneco Maria Sanktega,
ikono de la pura amo,
de Vi elektita por esti Patrino de Kristo kaj de la Eklezio.
Al Vi, Patro, estu nia eterna laŭdo!
Al Vi, Patro de la vivo,
komenco sen komenco,
supera boneco kaj eterna lumo,
kun la Filo kaj kun la Spirito,
estu honoro kaj gloro, laŭdo kaj dankemo
dum la jarcentoj da jarcentoj.
Amen.
Papo Johano Paŭlo la 2a
“En la respekto de la homaj rajtoj estas la sekreto de la vera paco”
Mesaĝo de la Papo por la Monda tago de la paco
1. “Sojle de nova jaro, la lasta antaŭ la Granda Jubileo, mi deziras pritrakti ankoraŭfoje ĉi tiun temon el fundamenta graveco, kun vi ĉiuj viroj kaj virinoj de ĉiu mondoparto, kun vi, politikaj respondeculoj kaj religiaj gvidantoj de la popoloj, kun vi, kiuj amas pacon kaj volas plifirmigi ĝin en la mondo” (n-ro 1).
La Papo elektis la respekton de la homaj rajtoj kiel temon de sia mesaĝo por la solenado de la monda tago por paco 1999. La temo de la papa mesaĝo alprenas sian plenan signifon se oni ĝin starigas en la kunteksto de tri sufiĉe gravaj eventoj: la unua estas la kvindek-jariĝo de la deklaracio pri la homaj rajtoj. Tiu deklaracio markis firman punkton en la konscienco de la homaro, konsciigante ĝin pri la tragika sensencaĵo de milito kaj pri la bezono certigi pacon al la estontaj generacioj sur la firmaj bazoj de la respekto de la fundamentaj rajtoj de la homo.
La dua evento estas la dudeka datreveno de la papado de Johano Paŭlo la 2a kiu jam en sia unua encikliko Redemptor Hominis (la Elaĉetanto de la homo) tre substrekis la kunligon inter respekto de homaj rajtoj kaj la paco. Ĉi tiu kunligo restos kiel unu el pli fekundaj konstantaj elementoj de lia senlaca papado.
La tria evento kunligiĝas kun la fakto ke ĉi tiu estas la lasta mesaĝo de la nuna jarmilo, kiu tial aludas la aperon de novaj konsciiĝoj okaze de epoko kiu finiĝas kaj epoko kiu komenciĝas. Al la virinoj kaj viroj de la nova jarmilo la Papo konfidas altan taskon: kultivi la pacon per la plena valorigo de la transcenda digno de la homa persono. “Jen la konvinko kiun mi kore deziras kundividi kun vi: kiam la akcelo de la homa digno estas la gvidanta principo al kiu oni inspiriĝas (…) tiam oni metas firmajn kaj konstantajn fundamentojn por la starigo de paco” (n-ro 1).
2. La dokumento, kiun ni povus priskribi kiel resumo el plej organikaj kiujn iam la papa Instruado proponis pri homaj rajtoj, strukturiĝas laŭ tri grandaj pivotaj centroj:
a) la unua koncernas ĝuste la transcendan dignon de la homa persono kiun oni taŭge vortumas pere de aludo (en n-roj 4 kaj 5) de la du tipaj bazoj de la katolika doktrino: la rajto je vivo kaj la rajto je religia libereco, koro de la homaj rajtoj. Surbaze de tio la Papo priskribas la universalecon kaj nedivideblecon de la homaj rajtoj, kvazaŭ kiel admono adresita al tiuj, kiuj, ofte kun proprainteresaj argumentoj, klopodas malfortigi kaj endanĝerigi ties konservon;
b) la dua pivota centro pritraktas laŭsisteme la respekton kaj akcelon de la politikaj kaj civilaj rajtoj. En ĉi tiu parto de la mesaĝo ni trovas tute apartan emfazon pri la rajto je partopreno kun la denunco ke “ĉi tiun rajton je partopreno en la publika vivo oni tamen igas ofte vana kiam la demokratia proceso estas senigita de efiko pere de favorismo kaj de koruptado” (n-ro 5). La rajto je partopreno, krome, ne limiĝas nur je la strikta kadro de la unuopaj civitanoj, sed estas plivastigata al la nacioj kaj popoloj kiuj havas ĝin, vokataj sekve partopreni en la de-cidoj kiuj ofte profunde ŝanĝas ilian vivo-manieron. Ankaŭ ĉi tie jen la zorga averto pri “la danĝero kiu fontas el akumulo de politika kaj financa povo en la manoj de malmultaj registaroj aŭ grupoj de intereso” (n-ro 6).Daŭre parolante pri la rajto je partopreno, la n-ro 7 de la dokumento krome denuncas tre laŭte kaj malmole tiujn, kiuj forprenas al etnaj grupoj kaj naciaj minoritatoj la fundamentan rajton ekzisti kiel tiaj: “ĉu oni povas resti silentaj fronte al tiom gravaj krimoj kontraŭ la homaro?”demandas la Papo, kiu pozitive pritaksas la ĵusdatan starigon de Internacia Punjura Ĉarto;
c) la tria pivota temo koncernas la socialajn kaj ekonomiajn rajtojn, kun signifaj kaj aktualaj aludoj pri la nuntempo.
En ĉi tiu parto, tre gravaj estas la unuaj frazoj de n-ro 9, kie la Papo pritraktas la temon pri la rolo de la merkato, temo sufiĉe debatata ankaŭ de studuloj kaj fakuloj pri ekonomiko: “La rapida kuro al globaligo de la ekonomiaj kaj financaj sistemoj igas evidenta la urĝon decidi kiu devas garantii la globalan komunan bonon kaj la realigon de la ekonomiaj kaj socialaj rajtoj”. La respondo de la Papo, en ĝia koncizeco, estas el modela klareco: “La libera merkato per si mem ne povas tion fari…”. Deirante el ĉi tiu starpunkto, teoria kaj praktika, tipa de la sociala doktrino de la Eklezio, nuntempe objekto de kreskanta konsento ĉe studuloj kaj ekonomiaj subjektoj, oni povas kompreni la sencon kaj valoron de la zorgaj atentigoj kiujn la Papo disvolvas koncerne kelkajn problemojn:
- kreskanta atento je lernejo kaj laboro (n-ro 8) kiel kolonoj por taŭga uzo de la “riĉaĵo”-homo en la procesoj de ekonomia kresko;
- klarvido de globala progreso en la solidareco kontraŭ la detruantaj postsekvoj de la ĵusdataj ekonomiaj kaj financaj krizoj kiuj peze efikis sur milionojn da perso-noj, refalintaj en situacion de mizero;
- rapida kaj forta zorgo por ebligi al kiel eble plej granda nombro da landoj, antaŭvide al la jaro 2000, eliri el ilia – jam nun neeltenebla – situacio kunligita kun la eksterlanda ŝuldaro;
- savogardo de la kreaĵaro el kiu dependas la nuno kaj la estonteco de la mondo, pro tio ke ekzistas konstanta interreago inter hompersono kaj la naturo.
En ĉi tiu kunteksto aperas aparte signifa la alvoko de la Papo por “profunda ŝanĝo de la vivostilo tipa de la moderna konsumo-socio” (n-ro 10). Temas pri alvoko al vivo-aŭstereco ĉiam ĉeestanta en la kristana asketismo, reproponita en la Mesaĝo kiel spirita urĝo por doni moralajn sencon kaj mezuron al nia vivo, al nia produktado kaj al nia konsumado.
3. En la mesaĝo por la monda tago de la paco ne povis manki abunda mencio pri la rajto je paco, kiun la Papo vaste prezentas (n-ro 11), kun kelkaj rimarkoj novaj, se konsiderataj en la kunteksto de la sociala instruo de la Eklezio. La unua koncernas la tragikan paradokson de la enarmeigo de la infanoj. La Papo demandas al si kaj demandas: “Ĉu oni povas akcepti, ke oni tiel detruu ĵus florintajn vivojn?”. La dua rimarko koncernas la amasan kaj nekontrolatan produktadon kaj komercadon de malgrandaj kaj malpezaj armiloj. Temas pri komplika problemo kontraŭ kiu devos kuniĝi la publika opinio por instigi la registarojn kaj la internacian komunumon starigi kontrolon de produktado, vendado kaj eksportado de ĉi tiuj morto-rimedoj. Fronte al la multaj problemoj kaj tragedioj kiuj ŝuldiĝas al la malrespekto de la homaj rajtoj, la Papo instigas ĉiujn akceli kulturon de la homaj rajtoj (n-ro 12). “Nur kiam kulturo de homaj rajtoj (…) fariĝas kompletiga parto de la morala havaĵo de la homaro, oni povas rigardi kun konfido je la estonteco” (n-ro 12).
Kun la rigardo fiksita al la nova jarmilo, kiun la Eklezio komencos per la celebro de la Granda Jubileo de la naskiĝo de nia Sinjoro Jesuo Kristo, la Papo finas sian mesaĝon per granda, laŭta kaj neta alvoko: la respekto de la rajtoj estas tutunue respekto kaj progresigo de la malriĉuloj. “(…) Ĉe la akra kontrasto inter nesentivaj riĉuloj, kaj malriĉuloj mankaj je ĉio, Dio staras je la flanko de ĉi-lastaj. Kaj je tiu flanko devas stari ankaŭ ni” (n-ro 13).
Mons-ro François Xavier Nguyên Van Thuân
Prezidanto de la Papa Konsilio “Justeco kaj Paco”.
