HISTORIO DE IKUE 1903-1983 (N. Hoen) – Ĉapitro 6
La unua mondmilito
Vere, oni povas nomi 1914 tragika jaro, ĉar en ĝi eksplodis, la 1-an de aŭgusto, la unua mondmilito, kiu daŭros ĝis la 11-a de novembro 1918. Tragedio ankaŭ por la tuta esperantista movado, kiu dum la militjaroj en kelkaj landoj nur vegetadis, sed kiu estis tute malpermesita en tiuj landoj, kiuj estis okupitaj de fremdaj armeoj.
Praktike, el EK de tiu jaro ne evidentiĝis tuj kia katastrofo minacos la mondon: eĉ EK de julio-aŭgusto 1914 ankoraŭ aspektis kiel ĉiuj aliaj numeroj.
La preparoj por la Kvina IKUE-Kongreso, kiu devis okazi en Lourdes (Francio), evoluis ĝis la lasta momento sen malfacilaĵoj, kaj EK de julio-aŭgusto eĉ fiere menciis komunikon de la IKUE-prezidanto Patrick Parker, en kiu li «kun granda plezuro» anoncis papan benon por la Kongreso. Tamen ĉio estis preparita vane. La Kongreso ne okazis, la agadoj interrompiĝis, kaj ankaŭ EK ĉesis aperi.
