·         FAMKONATA POLA AKTORINO CENTJARIĜIS (Marek Jurek)

·         VENEZUELO (Jaroslava Hamajdová)

·         65 JAROJ DE MIRAKLO EN ČÍHOŠŤ

·         NE SERĈU KRISTON SEN KRUCO (Miloš Doležal)

·        TURZOVKA, SLOVAKIO (viziulo Matúš Lašut)

·         LA LULILO DE LA KRISTANISMO MALPLENIĜAS (prilab. Jitka Skalická)

·        LA SINJORINO KAJ PATRINO DE ĈIUJ POPOLOJ

·         REMEMOROJ EL MIA EKSLABORLOKO (Valdone Skujienė)

·         NE SERĈU PRUDENTON ĈE ALIULO (Jaroslava Hamajdová)

·         BABILEMECO (Jaroslava Hamajdová)

·         JUNAJ HOMOJ (Jaroslava Hamajdová)

·         LA HOMA VIVO ESTAS MALLONGA (Jaroslava Hamajdová)

·        EDUKO (Jaroslava Hamajdová)

·         Anekdotoj kaj humuraĵoj el la vivo de Johano Paŭlo la Dua
(El pola lingvo esperantigis Stanisław Śmigielski)

·         Vortoj adresitaj al la membroj de la Ĉeĥa IKUE-Sekcio (Miloslav Šváček)

·         NI KONDOLENCAS - Otilie Adamíková, Karel Krejčí

·         Monkontribuaĵoj ricevitaj por IKUE kaj la Ĉeĥa IKUE-Sekcio

·         DIO BENU

 BIBLIAJ TAGOJ − LA TRADICIA ARANĜO DE LA KRISTANAJ ESPERANTISTOJ OKAZIS EN LA POLA URBO VROCLAVO

 BIBLIAJ TAGOJ KUN ADORU EN VROCLAVO, POLLANDO, 2015

Jam tradicio iĝis la kristana aranĝo Bibliaj Tagoj kun preĝ- kaj kant-libro ADORU. Mi jam partoprenis kvar tiuspecajn aranĝojn en kvar landoj, kaj mi povas konstati, ke temas pri tre bona kaj partopreninda aranĝo.

Nunjare la Bibliaj Tagoj okazis en la pola urbo Vroclavo, al la kristanaj esperantistoj konata loko pro la en ĝi okazinta en la jaro 2009 la 19-a Ekumena E-Kongreso. La Bibliajn Tagojn okazintaj de la 15-a ĝis la 19-a de aprilo partoprenis preskaŭ kvindeko da esperantistoj el jenaj landoj: Germanio, Ĉeĥio, Slovakio, Italio, Rumanio, Nederlando kaj gastiganta Pollando.

Merkrede la 15-an de aprilo antaŭ la fervoja stacio en Vroclavo la deĵoranta espe rantista duopo helpis al la alvojaĝintoj trovi konvenan tramon, per kiu estis alproksimigita la domo de Kongregacio de Lernejaj Fratulinoj de Notre Dame, rekonstruita kaj bone ekipita, en kiu la Bibliaj Tagoj okazis. La temo de la prelegoj estis: Apokalipso de la apostolo s-ta Johano. Ĵaŭde kaj vendrede tiuteme prelegis cisterciana monako patro Willibald Kuhnigk el Germanio, kaj sabate lia samlandano pastoro Wolfram Rohloff.

En matenoj de ĵaŭdo, vendredo kaj sabato okazis rozaria preĝo en la kapelo de la domo de la fratulinoj, post ĝi sekvis la sankta me so celebrita de la pastroj Bernhard Eichkorn kaj Willibald Kuhnigk, kaj fine komuna ekumena preĝa kaj kanta duonhoro. Post matenmanĝo dum la antaŭtagmezaj horoj okazis apartaj preleg-partoj. En la posttagmezoj de tiuj ĉi tri tagoj okazis vizitoj de kelkaj vidindaj lokoj. En la ĵaŭda posttagmezo unue okazis vizito de la Nacia Muzeo, en kiu estas lokigitaj multaj historiaj ekleziaj altvaloraĵoj – kalikoj, monstrancoj, statuoj, altarbildoj ktp. Post tio okazis vizito de la katolika preĝejo de sankta Maŭrico kun tre belega kaj altvalora dekoracio, inter ili tre interesa baptujo. Vendrede posttagmeze okazis unue vizito de juda sinagogo, kie nin la tiea juda ĉiĉerono konigis kun historio de la vroclavaj judoj kaj la sinagogo, al kies komunumo iam apartenis ankaŭ la konvertitino sankta Edyta Stein – patronino de Eŭropo. Sekvis vizito de la katolika preĝejo de sankta Nikolao kun prelego de pastro Aleksander Radecki pri Orgeno – Reĝo de Instrumentoj. Kaj sabate posttagmeze okazis vizito de la preĝejo de la Plejsankta Virgulino Maria sur Sablo, kie multajn jarojn praktikadas sacerdotan servon esperantista pastro Stanisław Pawlaczek. Poste okazis vizito de la bela Botanika Ĝarde no kaj Katedralo de Sankta Johano la Baptisto. En la preĝejo de sanktaj Petro kaj Paŭlo okazis luterana Diservo kun Sankta Manĝo, kiun celebris pastoro Wolfram Rohloff.

En la ĵaŭda vespero prezentis projekciaĵojn Miloslav Šváček pri la 19-a EEK 2009 en Vroclavo, Bibliaj Tagoj 2014 en Tuchoměřice kaj la 20-a EEK 2014 en Trento-Cadine. Vendrede vespere okazis belega koncerto de gitaristo Patryk Filipowicz kaj sabate vespere kadre de la adiaŭa programo prezentis programon kvinpersona koncerta grupo kun kantoj de blinda gitaristo kaj kanzonisto Wojtek Ławnikovicz.

Dimanĉe matene okazis adiaŭa sankta meso en la tuŝapuda preĝejo de sankta Marteno, celebrita de pastroj Bernhard Eichkorn kaj Willibald Kuhnigk, post ĝi lasta kantado el ADORU kaj per la dimanĉa tagmanĝo fini- ĝis la Di-benitaj Bibliaj Tagoj en Vroclavo.

Koregan dankon meritas la ĉefaranĝantoj fratino Teresa Pomorska, frato Stefan Lepping, pastroj Bernhard Eichkorn kaj Willibald Kuhnigk kaj pastoro Wolfram Rohloff. Nun restas nur diri: Ĝis la revido dum Bibliaj Tagoj 2016!

Miloslav Šváček (En venonta DB ni ankoraŭ al la BT revenos)

Wrocław, la 9-an de aprilo 2015

KARAJ PARTOPRENANTOJ DE LA EKUMENAJ BIBLIAJ TAGOJ 2015,

pli frue akceptitaj devontigoj malebligas al mi la personan partoprenon en Via Renkonto. Aprezante tamen la gravecon de ĉi tiu aranĝo, mi deziras esti kune kun Vi spirite, sendante korajn salutojn kaj dankojn por la efektivigo de tiel grava iniciato. Ĝi estas des pli altvalora, ĉar en la nuntempa mondo ni observas ĉiam pli ofte la fenomenon, kiu estas difinata per la nomo incommunicatio idiomatum. En praktiko ĝi esprimiĝas per tio, ke eĉ agante en la medio de unu lingvo, certaj bazaj nocioj por diversaj grupoj havas tute malsaman sencon. Tio kaŭzas malfacilojn en interkompreniĝo de homoj. Ni rimarkas tion almenaŭ en la kunteksto de tiuj nocioj, kiel: „vero“, „boneco“, „beleco“, „amo“, „toleremo“. Simple oni diras, ke en nia civilizacio nenio estas konstanta kaj neŝanĝebla. Estas dirate, ke bazaj nocioj kaj valoroj, tio sur kio ni konstruas la vivon – povas esti ŝanĝataj, kaj eĉ ke ili devas esti ŝanĝataj. Farante tiun ŝanĝadon, homo samtempe konsentas, ke lia/ŝia elekto ankaŭ estos la elekto portempa. En ĉi tiu kunteksto la okazanta fare de Vi iniciato estiĝas iamaniere duoble valora. Praktikante la lingvon Esperanto, Vi esprimas profundan deziron serĉadi tion, kio ligas kaj kaŭzas, ke homoj senkosidere al vidpunktoj kaj konvinkoj povas kaj devas reciproke interparoli kiel fratoj. Meditante super la Biblio Vi atestas, ke la fundamento, sur kiu oni povas konstruadi la komunumon estas la Vorto de Dio. Mi kun ĝojo bonvenigas Vin en Vroclavo kaj dezirante fruktodonajn renkontojn, elkore mi Vin benas.

+ Józef Kupny, Arkiepiskopo Metropolito de Vroclavo

La nokto antaŭ la forrabo

En la nokto el la 27-a al la 28-a de januaro 1950 ne povis pastro Josef Toufar dormi. Ĉar lia nevino loĝis en la paroĥa domo en Číhošť sub lia ĉambro, ŝi aŭdis, kiel li la tutan nokton trairadis la ĉambron, de pordo al fenestro, el kiu estis en mallumo videbla turo de la preĝejo, kaj li preĝis la rozarian preĝon. Kiam ŝi matene lin demandis: „Onklo, kial vi tiel iradis dumnokte?“, ekaperis larmoj en liaj okuloj: „Mi, knabino, tute ne povis dormi, tia angoro kaj timo min ekposedis.“ – „Kio vin, onklo, timigus, vi ja ne nion malbonan faris.“

Kiel numero en torturejo de Valdice

Tiutage vespere trompe estis pastro Toufar ellogita el sia loĝejo fare de membroj de Nacisekura Korpuso (fifama StB), prezen tantaj sin kiel ĵurnalistoj, antaŭ la paroĥestran domon, de kie li estis forportita en prizonon en Valdice. Tie li fordonas siajn privatajn aĵojn kaj enpense li preĝas. Li estas volema kaj preparita ekspliki, kiel ĉio okazis kaj ke li mem movon de la superaltara kruceto eĉ ne vidis. Li kapablas kun homoj trakti kaj li esperas, ke troviĝos iu, kiu emos kaj kapablos aŭskulti kaj lian eksplikon akcepti. Li ne povas antaŭsenti, ke je lia vera priskribo de la evento neniu atendas. Atendas lin restado inter terure trafrostitaj muroj de la prizono – kvar semajnoj de sadisma torturado. Por la membroj de la Nacisekura Korpuso (StB) el instrukciada grupo (ses junaj kaj fortstaturaj kompartianoj), por ilia komandisto nek por la komunistaj funkciuloj ekzistas ia alia klarigo de la movo de la kruco, ol ke tio estis arogema mistifikaĵo. Josef Toufar iĝas numero 8016. Post kelkaj semajnoj li havos nek nomon, nek numeron.

Procesi kaj puni!

Jam en la 30-a de januaro 1950 okazas kunveno de prezidantaro de Centra Komitato de la Komunista Partio de Ĉeĥoslovakio, kiu rekomendis, ke la enketado de la miraklo de Číhošť „rapide finiĝu kaj rezultu en ekzemplodona puno“. Okazis tiel surbaze de ordono de la respublik-prezidento Klement Gottwald, kiu postulis: „Rapide esplori, procesi kaj severe puni .“

Krucumado de Toufar

Malliberejo en Valdice, la 18-an kaj 19-an de februaro estas sabato kaj dimanĉo. Kompartianoj StB-anoj forveturas al la varmo de siaj hejmoj kaj al festa potkuko. En ĉelo de malliberejo en Valdice kuŝas turmentita sacerdota korpo de Josef Toufar plena de ekimozoj kaj sekigita sango, urino kaj malpu raĵo. Post 20 tagoj de enketado kaj torturado li havas tiel disbatitajn krurojn, ke li povas nek normale ekstari nek iri. Komenciĝas lasta akto, ankoraŭ la tuta unu semajno de krucumado de Toufar.

Fluoj de malvarmega akvo

Václav Slavíček en la jaro 1968, kiam perfortan morton de Josef Toufar esploris Pli Alta Armea Prokurorejo, diris: „En kel etaĝo de la malliberejo en Valdice mi estis en ĉelo ĉirkaŭe tri tagojn, kiam mi foje vespere aŭ nokte, la tempon ne eblas precizigi, ĉar tie estis mallumo, ekaŭdis el la koridoro iun bruon. Poste mi aŭdis, kvazaŭ sur iun oni verŝas fluon de malvarma akvo. Tuj post tio, precize dirite dum tio, mi aŭdis paroĥestron Toufar elkrii alvokojn al Maria (petojn al Maria el litanioj). El tuta okazaĵo mi rezonis, ke la akvo estas elŝprucata sur Toufar kaj ke tion ĉeestas pli multaj personoj. Mi vokis al Toufar latinlingve kaj mi pensas, ke li aŭdis min. Sed li ne respondis al mi.“

 „Nenion mi faris!“

Arestita abato Vít Tajovský kiel atestanto deklaris en la jaro 1968: „Foje mi ankaŭ aŭdis Toufar en ĉelo por korekto kanti religian kanton kaj dufoje mi aŭdis lin voki ion en tiu ĉi senco: ‚Jam sufiĉas! Mi ne povas, mi faris nenion!‘ Tio okazis ĉiam nokte.“

Kvazaŭ besto estus malrapide buĉata

Arestita teologia seminariano Jan Zmr hal, devenanta el la paroĥo de Číhošť, en sia rememoraĵo skribis: „Okazis tio en la 23-a aŭ la 24-a de februaro, ĉirkaŭ tagmeze, kiam surkoridore en la malliberejo de Valdice antaŭ malluma ĉelo eĥiĝis movo de pli multaj personoj kaj krio ĉe apuda ĉelo – eble ankaŭ melhelejo. Subite mi ekaŭdis laŭtan lamenton kaj kriĉon, kiu eĉ al homa voĉo ne similis, kvazaŭ oni malrapide buĉas iun bes ton. Tiu ĉelo eble estis malfermita, alie tio ne estus aŭdebla. Pli poste mi ekkomprenis, ke estis finbatata Toufar.“

Senvestitan kaj alligitan oni lin bategis sovaĝe

STB-ano Hrabina en la jaro 1963 diris: „Antaŭvespere ordonis Mácha alkonduki Toufar en malhelejon, kie li lin brutale bate gis. La batadon ĉeestis ankaŭ kompartianoj Zikmund kaj Němec. Mi mem tien aliris pro ksimume post unu horo, kaj kiam mi vidis, ke Mácha havas Toufar kuŝigitan sur benko kaj alligitan kun benditaj okuloj, senvestigitan kaj senkompate batanta lin sovaĝe, mi atentigis lin, ke li al Toufar povas kaŭzi tiajn vundojn, kiuj malebligos al ni starigi lin antaŭ juĝan organon. Pri Mácha mi observis, ke li batas Toufar kun sadista ĝuego – la tuta ekzekuto daŭris ĉirkaŭ tri horojn, kiam Mácha, verŝajne pro laciĝo, la fizikan torturadon ĉesigis. (...) Post finita ekzekuto Mácha revenis en pasloĝejon kaj Toufar li titolis per insultaĵo porkinaĉo kaj similaj esprimoj. Ĉe tio li rifuzis doni al li manĝon, ĝis sekvonttage li donis al li tiel nomatan (laŭ lia esprimo) supon de Karlovy Vary (varma supo tro supersalita). Kompreneble, ke paroĥestro Toufar post formanĝo de tiu ĉi nutraĵo soifegis, kaj estas ankaŭ konate, ke Mácha malpermesis al li doni trinkaĵon. Plue mi al tio aldonas, ke Toufar lamentis kaj dolorĝemis. Krom tio estis konate, ke Toufar troviĝas en mizerega stato – li ne nur ne povis mem moviĝi, sed eĉ ne povis bone sidi kaj tre malfacile li parolis.“

Veturigo de la mortanto en Číhošť

Nokto de la 23-a al la 24-a de februaro 1950. Nigra aŭtomobilo „tudor“ traveturas montetaran terenon. La vojaĝo de Valdice ĉe Jičín ĝis Číhošť en vintra malbona vetero daŭras tri ĝis kvar horojn. Sur la malantaŭa sidloko tordiĝite kuŝas la kvardek ok jara sacerdoto kun ŝvelita vizaĝo, kiu havas sur piedoj surpuŝitajn pantoflojn, sur pieddorso tonditajn, por ke oni povu enpuŝi la ŝvelitajn piedojn en ilin. Estas post noktomezo kaj StB-anoj el Prago kompartianoj Bohumil Kosař kaj Stanislav Cvíček ĵus alveturigis el malliberejo de Valdice al Číhošť por filma rekonstruo pastron Toufar, bategitan, malfacile kaj fajfspiradan, strange kurbiĝintan kaj tenantan sian ventron. Tio eĉ ne estas Getsemana Ĝardeno, nek vipado – nun oni lotumas pri lia vesto...

Li kriĉis dolorplenajn plendojn

StB-ano el Jihlava Josef Solař, kiu iris al aŭtomobilo antaŭ vilaĝon por gajeme bonvenigi lacigitajn kompartianojn el Prago, en la jaro 1968 diris: „Toufar ne povis normale iri kaj du kompartianoj lin devis apogkonduki. Dumire li eligis dolorecajn plendojn. Iom tio memorigis al mi stertoron.“ Lia kolego Bokr en la jaro 1968 diris: „Karakterizaj estis iuj gratvundoj sur la dektra vango kaj okulfrape malsekaj kaj fendetplenaj lipoj. Malfacile li parolis. Dum tuta restado iu helpadis lin tenanta lin subbrake. Mem li eĉ ne kapablis sin vesti, ĉar li ne povis levi la brakojn.“

Monstreca kameraado

En la lumigita preĝejo de Čihošť moviĝis ĉirkaŭ dudek StB-anoj, fakuloj el teknika grupo. Cetere tiuj jam en la preĝejo „laboris“ ne unu nokton kaj konstante ili ne sukcesis pretigi tiun trompan mekanismon de gumoj kaj risortoj, per kiuj en la 11-a de decembro 1949 onidire mem Toufar elklinigadis la krucon. Nun estis al ili en la preĝejo alkondukita aŭ pli bone alportita „la ĉefa kulpanto“. Sed anstataŭ firmstatura kamparana pastro ili ekvidis homan ruinon. Toufar estis sidigita sur benkon, vestita en blankan albon, surtrenita trans kvin lignajn ŝtupojn sur predikejon kaj devigita, ke li al ili almenaŭ montru pastran predikistan geston. En la preĝejo ĉion sur ok milimetran filmon kamerais film-laboranto StB-ano Jaroslav Černý. Post kelkaj minutoj estas Toufar altrenita returnen en aŭtomobilon kaj veturigita al Valdice. Dumvoje li komencas morti.

Vizaĝo ŝvelita, plena de ŝvelaĵoj

Sabate antaŭtagmeze en la 25-a de februaro 1950 en la tuta respubliko okazas solenaj kunvenoj okaze de la dua de la datreveno de „venka“ puĉo. Tra vintra pejzaĝo rapidas el Valdice ĉe Jičín al Prago ambulanca aŭtomobilo. En ĝi du StB-anoj gardas kuŝantan, nepovantan malsanulon en kritika stato, kiu tremas pro malvarmo, laŭte ĝemas kaj konvulsie tuŝas sian ventron. Vizaĝon li havas ŝvelitan, plenan de ŝvelaĵoj, korpo flavete ŝveliĝinta, prisemita per malhele viol-koloraj hematomoj, kaj kruroj ŝvelitaj kiel verŝkruĉoj. Ofte al li kompartianoj el StB viŝas buŝon. Tiu ilia monstreca zorgo kaj timo, ke al ili „paciento“, enpuŝita en enurezitan kaj malpuran prizonulan vestaĉon, ne mortu. La kvardek ok-jara Josef Toufar devas esti post kelkaj tagoj sana kaj je „dispono“ por preparata teatraĵo – false preparita monstro-proceso. Ili preparas lin por publike kaj mensoge kulpigi lin.

Tio estis murdo

Ambulanca aŭtomobilo direktiĝas al sanatorio por komunistaj prominentoj kaj iliaj familianoj en praga strato Legerova. Duon-horon antaŭ la dekkvina la aŭtomobilo abrupte bremsas antaŭ konstruaĵo n-ro 63 kaj StB-anoj en vintraj manteloj transportas sur portlito kuŝantan korpon en la hospitalon. En ĉambro n-ro 312, kun du litoj kaj unu fenestro direkten al korto, esploras pacienton sen nomo kiel unua D-ro Mauer, la ĉefkuracisto. Post dudek jaroj li precize ekmemoras: „... li estis nuda, ĉar antaŭ la okuloj ĝis hodiaŭ mi havas tutan lian korpon. Mi vidis, ke ĝi estas kovrita per kontuzoj grandaj kiel duona manplato. Surbruste, surventre, sur kruroj, sur brakoj... ĉie. Mi senĝene povas uzi vorton murdo!“

Gestapanaj metodoj

La paciento estas gardata de tri StB-anoj civilvestitaj. Per du viroj kaj unu virino, Věra Hlaváčková-Kantorová, vestita en blanka mantelo kaj imitanta sanitaran laborularon. Ŝi havas sperton el naziisma prizonado en Terezín kaj pli poste ŝi deklaras: „Toufar estis bategita samstile, kiel mi tion memoras el koncentrejo. Kamarado Mácha uzadis multajn gestapajn metodojn.“ Prepariĝas necesega preparo de operacio. Al la sanatorio estas haste alvokita elstara ĥirurgo D-ro Špaček, kiu antaŭ la operacio vizitas la ĉambron: „Mi konstatis, ke ĉe li temas pri progresa inflamo de subventra parto kaj lia sanstato estis tre malbona.“ Li divenis, ke la paciento estas verŝajne sacerdoto aŭ profesoro, ĉar li inter lamentado neklare flustris ion latinlingve. StB-ano Košař tuj elblekis: „Ne paroli!“

Lasta elspiro

La paciento estas transportita al kirurgejo kaj dum inspektado de Košař la sanitara teamo provas konservi vivon de por ili nekonata viro. Ankoraŭ antaŭ la operacio sukcesas Toufar al ĉefflegistino per lastaj fortoj diri: „Mi estas senkulpa... helpu min... mi volas vivi...“ Post la operacio la paciento estis transportita al ĉambro 312. La kamparana sacerdoto el Bohemia-Moravia Montetaro mortis en la 25-a de februaro 1950 ĉirkaŭ la 20-a horo 30 minutoj en aĝo de neĝisvivitaj kvardek ok jaroj en severe gardata hospitala ĉambro de luksa ŝtata sanatorio.

Enfosita kiel besto

La StB-ano en la jaro 1968 diris: „Mi ĉeestis, kiam enterigaj dungitoj en patologiejo tuj post fino de obdukcio enmetis en lignan ĉerkon nevestitan kadavron de Toufar kaj veturigis ĝin al tombejo en Praha-Ďáblice. Tie ili metis ĝin tute libere en amastombon sur antaŭe lokigitajn ĉerkojn.“ En planeton tiam StB-ano Skerl notis eĉ sistemon de entombigado en amastomboj en Ďáblice: En ŝakton oni povas meti 40 kestojn. T. estis en la dua vico antaŭlasta t.e. la 19-a. T. estas en la dua vico de ŝakta fundo. T. estis metita en nigran prizonan ĉerkon. La tavoloj estas po 10 kestoj.

Post kvar jaroj

Nur la 20-an de julio 1954 alveturas sur polva ŝoseo al Zdeslavice apud Číhošť, kie vivas la nevino de Josef Toufar Marie Pospíšilová, neanoncite nigra „tudor“. Rande de la vilaĝo sinjorino Pospíšilová ĵus dormigas en infanĉareto sian filon. El aŭtomobilo eliras du StB-anoj, kompartianoj Šimek kaj Sirotek, demandante, kie en la vilaĝo estas trovebla Marie Pospíšilová. „Tiu estas mi...“ Survoje ili transdonas al ŝi ledan poŝmonujon kaj poŝhorloĝeton de onklo kun sciigo, ke li estis en la jaro 1950 kaŭze de krevo de stomaka ulcero operaciita, sed la operacio estis senrezulta kaj la paciento mortis. Pospíšilová poste devis subskribi atestilon haste skribitan sur peceton el papera saketo: „Mi konfirmas, ke mi en la 20.7. transprenis de organo de Ministerio pri Internaj Aferoj unu horloĝeton el blanka metalo (poŝan) kaj unu poŝmonujon kun diversaj konfirmiloj, kiuj apartenis al mia onklo, mortinta pastro Josef Toufar.“ Leŭtenanto Sirotek en Prago la sekvan tagon en la ra porton enskribis: „Per tio oni povas rigardi la kazon el oficiala flanko kiel fermitan kaj per kamarado Košař enarkivigita en arkivo de la Urba Komitato.“ Ili opiniis, ke per tio la pastron Josef Toufar ili silentigos porĉiame.

Miloš Doležal (Transprenita el Milujte se 30/2014)

al la indekso

  TURZOVKA, SLOVAKIO

En la dudekaj jaroj Therese Neumann (germana stigmatita mistikulino) diris al tiam episkopo de Hradec Králové (Ĉeĥio) D-ro Karel Kašpar: „Post kelkaj jaroj vi havos en Slovakio duan Lurdon, kien vi pilgrimos.“

La slovaka jezuito sac. R. Mikuš kores pondis kun Patro Pio. En unu el siaj leteroj li demandis lin, kion li opinias pri Turzovka. Patro Pio al li respondis: „Turzovka – estas vera aperaĵo, iam tio estos slovakia Lurdo!“

Kysuce – teritorio en la limregiono de Slovakio, Moravio kaj Silezio. Tie naskiĝis en la 10-a de aprilo 1916 Matúš Lašut. Antaŭ lia 5-jariĝo pro pneŭmonio mortis lia patrino. Matúš paŝtadis brutaron, kun kiu li dormadis sur pajlosako en brutstalo. Lernejon li vizitadis nur vintre. Kiam li edziĝis, naskiĝis al ili kvar infanoj. La plej aĝa knabineto mortis post unu kaj duono de jaroj. Lašut laboris kiel arbaristo.

En la jaro 1958, en periodo de rigora komunista reĝimo, en tempo, kiam neniu nur tiel povus „ludi“ viziulon – ĉar temis pri la vivo – al Lašut videbliĝis Virgulino Ma ria. Pri la apero ni pli multe ekscias en skriba deklaro „Senmakula Koncipiĝo al ni parolas el Turzovka“, kiun subskribis Matúš Lašut.

„Dimanĉe en la 1-a de julio 1958 mi deĵoris kiel arbaristo sur la monto Okrúhla ĉe Turzovka.Mi supreniris al Okrúhla kaj sur la loko, kiu nomiĝas Živčák, mi haltis. Ĉe arbara irejo sur pino pendis bildo de Dipatrino de Konstanta Helpado. Mi surgenuiĝis iom pli fore de la bildo. Haste mi preĝis la Patronia-n kaj Saluton Maria, sed la preĝon mi ne finis, ĉar ĉe la fino de la Saluton Maria mi subite dekstre de la bildo ekvidis mallongan ekbrilon. Mi ekrigardis tiudirekten kaj mi ekmiregis: en distanco de proksimume 12 metroj mi ĉirkaŭ en dumetra alteco super la tero, kvazaŭ sur malgranda altaĵeto, ekvidis statuon de la Virgulino Maria de Lurdo.Ĝi estis alta pli ol du metrojn, vestita en blanka festvesto, zonita per blua rubando, de Ŝia kapo pendis longa vualo. Manojn Ŝi havis kunmetitajn kaj sur maldekstra Ŝia brako pendis longa rozario. La vizaĝon Ŝi havis iom ovalan, blanket-koloran. Ŝi aspektis kvazaŭ 16-17-jara junulino... mi vidis florbedon, tiajn belajn blankajn florojn, kiajn mi ankoraŭ dum la vivo neniam vidis... La statuo de la Virgulino Maria staris meze sur la plej alta loko... malforta deorienta ventbloveto delikate deblovetis la vualon kaj sur la maldekstra flanko de la kapo mi ekvidis buklaron de hele kaŝtankolora hararo...mi ekkomprenis, ke tio ne estas statuo, sed viva estulino, staranta sur nubeto el malpeza nebulo. La Sinjorino, kiu ĝis nun rigardis antaŭen orien ten, nun penetre ekrigardis min kaj ekridetis. Iom-post-iome komenciĝis la tuta persono viviĝi kaj beliĝi. Ŝi akiradis ĉiam pli grandan kaj majestan belegon. Ŝia vesto heliĝis, ĝis ĝi brilis kiel neĝo lumigita per la suno.La vualo brilis kaj fajreris kvazaŭ pri semita per diamantoj... Ŝia tuta aspekto efikis tiel majeste kaj potence, ke antaŭ ĝi devis ĉio terenkliniĝi. La Sinjorino levis la dekstran manon kaj per montrofingro Ŝi komencis al mi doni ordonojn.

Unue Ŝi montris malsupren al mia dekstra flanko.Tuj mi tien ekrigardis kaj mi vidis, ke la tuta florbedo estas ĉirkaŭbarita per malalta lateta barileto kiel ĝardeneto. Ĉe mia dekstra flanko estis supre forŝiritaj tri latetoj. Kaj kiam mi ekvidis ankaŭ marteleton, kiu pendis sur la barileto, mi opiniis tion kiel ordonon, ke mi alnajlu latetojn. Mi faris tion, kaj kiam mi post tio ekrigardis la Sinjorinon, sur Ŝia vizaĝo mi vidis kontenton. Poste per la dekstra mano Ŝi ekskuis la rozarion, kiu pendis sur Ŝia maldekstra brako, kaj fiksite Ŝi ekrigardis min. Mi ekkomprenis, ke Ŝi postulas de mi rozarian preĝon. Mi ektimis, ĉar mi ne havis rozarion, eĉ ne scipovis ĝin preĝi, sed mi sciis, ke Ŝian volon mi devas plenumi, ja ĉio en mi apartenis al Ŝi...

Mi ekvidis bildon de terglobo – aŭ pli ĝuste aree konkretigitan mapon de la mondo. Sub la mapo mi ekvidis nigran tabuleton. Kiam mi ion ne komprenis, aperis sur ĝi ekspliko en formo de kvazaŭ filmaj subtitoletoj... mi vidis sep diversajn bildojn:

1-a bildo: La mapo estis trikolora – blua, verda kaj flava... Simbola senco de la verda koloro estis la bono, la flava estis oro... Sed poste sur la tabuleto aperis Alvoko: Pentu! Preĝu por sacerdotoj kaj monaĥoj! Preĝu rozarion!

2-a bildo: Sur la mapo mi ekvidis, ke la flava koloro plilarĝiĝas, la verda malgran diĝas, malbono akiras ĉiam pli kaj pli grandan dimension, la bono malmultiĝas.

3-a bildo: La flava koloro jam kovris la tutan teron. El la ĉielo falis surteren flava kaj fajra pluvo, kvazaŭ falus flavbrilantaj ladplatetoj. La bildo montris la pekojn de la tuta mondo; obligantan malbonon kaj ĝiajn konsekvencojn. Sur la tabuleto aperis Averto: „Se la homoj ne pliboniĝos, alvenos teruraj plagoj – aparte eĉ amase – kaj la homoj pereados diversmaniere.“

4-a bildo: Mi vidis eksplodojn surmare proksime de marbordo. Grandegaj eksplodoj eligis el profundaĵo masojn, kiuj inundis la teron. Kion ili inundis, tie malaperis vivo. Sur la tabuleto aperis Averto: „Se la homoj ne pliboniĝos, ili pereos!“

5-a kaj 6-a bildoj: En ili estis esprimitaj partoj de la aperaĵoj, pri kiuj mi opiniis, restigi ilin por mi mem kiel privatan sekreton: al la homoj ilia ekkono do ne utilus.

7-a bildo: Ĝi montris, kiel aspektus la tero, se la homoj konvertiĝus kaj vivus laŭ Diaj ordonoj. La tero estis lumigita per sunradioj, kovris ĝin freŝa verdaĵo kaj kvanto da belegaj floroj. Ĉie regis ĝojo, harmonio kaj paco. Super la tero brile videbliĝis la Senmakula Koncipiĝo kun pompa rozario enmane kaj per la dekstra mano etendita kvazaŭ protekto de la nacioj.

La Sinjorino montris al la tabuleto, sur kiu aperis la vortoj: „Kiam vi ĉion plenumos, vi alvenos...“ kaj per fingro Ŝi montris supren. Mi ekkomprenis, ke se mi plenumos tion, kion Ŝi de mi postulas, mi venos en la ĉielon.

Subite la firmamenton disfendis fulmo, la firmamento dividiĝis kaj sur la loko, kie antaŭe staris la Virgulino Maria, aperis granda brilanta triangulo. Meze de ĝi staris en senlima majesteco Sinjoro Jesuo. Li estis vestita en longa blanka vesto, trans la dekstra ŝultro al la maldekstra kokso Li havis surmetitan ruĝan tunikon. Per la maldekstra mano Li ĉirkaŭbrakis mallarĝbranĉan krucon. El Sinjoro Jesuo eliĝis treega majesteco. Surbruste al Li brilis Koro, el kiu eliĝis tri radioj. Du flugis ambaŭflanken, la tria trafis min kaj mi terenfalis sur la vizaĝon, kvazaŭ min iu grandega forto terenfaligus. Ankoraŭ mi ekaŭdis fortan sonorilsonon – estis tagmezo, kaj poste mi senkonsciiĝis. En tiu ĉi pozicio mi restis surgenuiĝinta ĉirkaŭ tri horojn. Mi rekonsciiĝis ĉirkaŭ la tria horo posttagmeze. Kun surprizo mi konstatis, ke malgraŭ tio, ke mi havis la tutan vizaĝon premkontuzitan de la tero, la vesto estis nek fleksita nek malpurigita. Mi ekvidis, ke maldekstraflanke apud mi kuŝas rozario. Ĝi estis blanka. Mi ekmiris, ke kiam mi antaŭe matene, serĉanta antaŭ la preĝo ŝtonon sub genuojn, mi ne ekvidis ĝin. Kiam mi prenis la rozarion, okazis mirinda afero: subite mi scipovis preĝi la rozarion kun la gloraj misteroj. Finfine mi ekkomprenis la signifon de tiuj tri deŝiritaj latetoj.

Demonstre ili esprimis miajn tri malper fektaĵojn kaj ilian korekton: devus tio esti rozaria preĝo, ofta akcepto de la sakramentoj kaj amikeco al ĉiuj homoj.

Nun post tiu okazaĵo mi sentis grandegan alfluon de la kredo. Antaŭ ĉio mi devis repaciĝi kun homoj, kun kiuj mi mal amikiĝis. Mi emus volonte eviti tion, sed mi sentis, ke mi tion devas fari. Post reveno el la monto mi ankoraŭ samvespere, tieldirite kontraŭvole, iris pardonpeti ĉiujn tiujn homojn en Turzovka kaj ĉirkaŭaĵo. Daŭris tio ĝis la nokto. La homoj estis surprizitaj, iuj ridis, aliuloj opiniis, ke mi freneziĝis. Ve nontmatene mi pekkonfesis kaj akceptis la sanktan komunion.

Ekde tiu tempo mi estis liberigita de ĉiuj mia ĝistiamaj malsanoj, kaj precipe de persista tuso, kiu min multajn jarojn turmentis, kaj pri kiu kuracistoj opiniis, ke ĝi estas nekuracebla.

Lastfoje, jam la sepan fojon, mi vidis la Virgulinon Maria tiuloke en la 14-a de aŭgusto 1958.

En la 8-a de septembro, en la festotago de la Naskiĝo de la Virgulino Maria, la homoj unuafoje pilgrimis al la monto. Kun ili iris ankaŭ mi, ĉeestis tie ĉirkaŭ mil homoj. Mi parolis pri tio, kio estonte okazos sur la monto Živčák, ke ekzemple la pilgrimantoj tien paŝpremos vojeton kaj plue mi diris, ke post tri tagoj mi estos arestita. Kaj jam vespere post la reveno de la monto por forkonduki min venis anoj de Publika Sekureco, sed la homoj ekribelis kaj ĉirkaŭis nian domon; tiel ili ordonis, ke mi la sekvan tagon alvenu al Publika Sekurecejo en Čadca. En la policoficejo mi estis arestita. Mi estis kulpigita pri ribeligo. La demandesplorado daŭris de mardo ĝis vendredo. Senĉese mi estis veturigata de loko al loko en distrikto de Čadca ne permesinte al mi ioman ripozon, nek iom da manĝo aŭ dormo. Ili strebis min tute elĉerpigi aŭ perpleksigi, sed kia estis ilia surprizo, kiam en ĉiuj 120 protokoloj, kiuj kun mi ili skribis kaj kiujn mi devis subskribi, ili legis ĉiam la samajn eldiraĵojn.

Vendrede la 12-an de septembro 1958 mi estis transportita en psiĥiatrian hospitalon en Bytčica. Onidire por kuracado, sed mi ne estis kuracata – ne estis tio necesa. Mi ja estis sana. Ili lokigis min en la fermitan sekcion por la plej gravaj pacientoj, pli ĝuste dirite en areston, kie mi restis preskaŭ 10 monatojn. Junie 1959 ili min de tie ellasis. En la 22-a de septembro 1959 mi laboris kun ses laboristoj en la arbaro Dlhá. Apenaŭ mi malproksimiĝis malantaŭ la arbareron, mi vidis tie policanojn, kiuj tie atendis min kaj tuj min forveturigis al Bytčica. Tiam mi tie restis 14 monatojn. En septembro 1961 venis por min forkonduki sekretario de Loka Nacia Komitato, kiu veturigis min peraŭtomobile al oficejo, tie mi estis denove arestita kaj forveturigita al policoficejo en Čadca. Dume estis en mia domo farita domtraserĉo. Nokte mi estis denove veturigita al Bytčica kaj post 14 tagoj mi estis transportita en psiĥiatrian hospitalon en Kosmonosy en Bohemio. De tie mi estis ellasita en la 12-a de decembro kun la rezulto, ke mi estas sana, nur ŝarĝita per fantaziaĵo de Dipatrino.

Kontraŭ mi estis komencita la 19-a enketado aŭ juĝa traktado. Ju pli la situacio por mi estis pli malfacila, des pli mi sentis la helpon de Dipatrino.

La homoj baldaŭ ekrimarkis, ke mi ŝanĝiĝis. Precipe ilin surprizis mia ĉiutaga ĉeesto en la sankta meso kaj akcepto de la sankta komunio. Foje al mi okazis, ke mi la tutan sanktan meson pasigis en la preĝejo surgenue en akvoflako (degutita el pluvombreloj), kaj post ekstaro mi estis tute seka kaj pura.

Ankaŭ okazadis, ke mi post la sankta komunio restis en rigida pozicio kun kapo klinita ĝisteren. Foje min volis en tia stato iuj junuloj elporti el la preĝejo, sed mi estis tiel specife malvarma kaj peza, ke ili ne kapablis movi min.“

Tiom el la eldiraĵo de viziulo Matúš Lašut (web.katolik.cz)

La viziulo Matúš Lašut mortis en la 19-a de julio 2010 kiel 94-jaraĝa – la simbolo de martireco, silentemo kaj humilo – en festotago de Ĉielenpreno de la Virgulino Maria. Entombigita li estas sur la tombejo en Turzovka.

Fine de la sepdekaj jaroj mi havis la okazon renkontiĝi en Turzovka kun la viziulo Lašut. Dankon, Maria, ke vi elektas por plenumo de gravaj taskoj humilulojn!

Miloslav Šváček

Dum la lastaj monatoj amasiĝas en niaj amaskomunikiloj komunikaĵoj pri la situacio de kristanoj en la Oriento. Ni aŭdas pri kristanoj, kiuj devas timi pri sia vivo; pri iliaj difektitaj kaj detruitaj preĝejoj, aŭ kiuj suferis pro diskriminacio. Por multaj homoj en Eŭropo evidentiĝas kiel novaĵo informo, ke en la araba mondo vivas kristanoj. Se oni pensas pri arabaj landoj, oni identigas ilin prefere kun la islamo kaj ne kun kristanismo. Tamen regiono de Proksima Oriento estas la lulilo de kristanismo, ĉar eventoj de nia historio de la savo okazis precipe tie.

Multaj homoj nun demandas kiel eblas, ke en unu regiono, iam preskaŭ ekskluzive kristana, hodiaŭ estas kristanoj nur iom pli bagatela minoritato.

Redukto de kristana loĝantaro havas diversajn kaŭzojn: parte ili troviĝas en la pa sinteco, sed parte ankaŭ en la estanteco.

La unua granda malaltigo estis certe ekapero de islamo, kiu ekde la jaro 622 post Kristo ĉiam pli kaj pli disvastiĝis. Tio okazis ne ĉiam per glavo, sed tio havis diversajn kialojn. Kristanoj estis parte devigitaj pagi specialajn impostojn. Ĉar ili tion ne volis, multaj el ili konvertiĝis unue nur ŝajne al la islamo, tamen post kelkaj generacioj el ŝajne konvertigitaj mahometanoj iĝis veraj mahometanoj. Alia problemo estis certigo en la kredo. En la 7-a jarcento estis interne de kristanismo diversaj fluoj, kiuj ne povis parte identiĝi kun dogmoj, ekz. instruo pri la Sanktega Triuno [Trinitato]. Por ĉi tuj homoj estis multe pli simpla la instruo de islamo, bonvena alternativa elekto. Kompreneble ĉiam denove montriĝis ankaŭ, ke kristanoj sub minaco de perforto konvertiĝis al islamo.

Tamen ĝis la komenco de pasinta jarcento estis en multaj landoj de la Proksima Oriento ankoraŭ konsiderindaj kristanaj grupoj de loĝantaro, kiuj dum la pasintaj jardekoj draste malpliiĝis. Kaŭzoj de tio estas vere diversaj. Multaj kristanoj ne elmigris pro motivo de religia persekutado, sed surbaze de multaj politikaj konfliktoj (Izraelo / Pa lestino, intercivitana milito en Libano ktp.), aŭ pro ekonomiaj motivoj kiel eksterlandaj laboristoj (ekzemple kristanoj el Sirio dum la 60-aj kaj 70-aj jaroj). En Izraelon ekzemple revenis certa nombro, parto de kristanoj ne nur surbaze de politika situacio, sed ankaŭ pro forta enmigrado de judoj el la tuta mondo. Alia motivo, kialo de kontinua malkresko de la nombro de kristanoj estas pli alta nombro de naskiĝoj ĉe islamanoj kaj religiemaj judaj familioj.

Plua problemo estas en Izraelo ekzemple malavantaĝo de kristanoj surbaze de ilia araba origino kompare al juda loĝantaro. En palestina teritorio suferas kristanoj sa me kiel muzulmanoj sub grandaj socialaj malfacilaĵoj kiel konsekvenco de izraela – palestina konflikto. En Egiptio kristanoj ĉiam denove troviĝas inter konfliktoj de interna politiko (armeo kaj Muzulmanaj Fratoj), por kiuj ili estas kiel religia minoritato ofte celo de perforto (oni rememoru pogro mon el aŭgusto 2013). En Sirio malmultiĝis kristanoj konscie pro persekutadoj pere de islamaj milicioj (IS), aŭ suferas ankaŭ en ĝis nun ankoraŭ “sekuraj” teritorioj kaŭze de intercivitana milito.

Multaj arabaj kristanoj ne sentas sin plu sekuraj en iliaj patrujoj, ĉar registaroj de iliaj landoj ne povas aŭ ne volas garantii sufiĉan protekton. Ili suferas pro sociaj malfacilaĵoj kaj ĉiam pli forta premo pere de radikalaj muzulmanoj.

La kristanoj de Oriento bezonas pro tio nian subtenon. Preĝoj, monoferoj, nia solidareco kun kristanoj kaj politika premo je unuopaj landoj estas ununura ŝanco, por ke la lulilo de la kristanismo ne iĝu tute malplena kaj ne prezentiĝu nur kiel muzeo.

Laŭ Generalkommissariat des Hl. Landes en Vieno prilaboris Jitka Skalická, Romo