1 peano - milita kanto de venko kaj ĝojo

Nia membro, Doc. Inĝ. Ark. Jan Werner el Brno, reagis per jenaj vortoj je la artikolo en Dio Benu 1/2002 “Katolikoj en Latvio Fervore Konstruas Preĝejojn”:

“Mi dankas por Dio Benu n-ro 1/2002. En ĝi mi legis pri novaj preĝejoj en Latvio. Pere de almetita folio mi informas vin pri verko de miaj kolegoj en la arkitektura fakultato en Brno “Nové kostely a kaple z konce 20. století v České republice” (Novaj preĝejoj kaj kapeloj el fino de la 20-a jarcento en Ĉeĥa Respubliko). La libro estas tre interesa, sed ankaŭ multekosta. Mi rekomendas ĝin almenaŭ por trastudo. Ankaŭ mencio en Dio Benu utilus.”

Koran dankon al frato Inĝ. J. Werner pro tiu ĉi interesa sciigo. Sur tiu ĉi mapeto de Ĉeĥio ni informas pri la novaj katolikaj preĝejoj en Ĉeĥa Respubliko, kvankam laŭ pliprecizigo de Inĝ. Werner, en la menciita libro estas katalogitaj 90 novaj preĝejoj kaj kapeloj, realigitaj fine de la 20-a jc., do post falo de komunista reĝimo, kiu dum kvardek jaroj de sia ekzistado ne permesis la preĝejojn konstrui, sed en kelkaj kazoj ilin likvidis.

Unu el novkonstruitaj preĝejoj - Preĝejo de Virgulino Maria Helpantino de Kristanoj - estas en Brno-Žabovřesky. Al la preĝejo apartenas ankaŭ saleziana oratorio. La 13-an de aprilo 1950 estis ĉiuj salezianoj malliberigitaj. Dum internigo en Želiv jam en la jaro 1950 promesis la salezianaj superuloj al la Virgulino Maria, ke por ŝia honoro oni konstruos en Brno-Žabovřesky preĝejon post akiro de libereco. La plenumitan promeson atestas la preĝejo, honore al V. Maria.

Senlima estas valoro de sacerdota ofero, ofero de la Sankta Meso. Senlima estas precipe valoro de unua Sankta Meso. Surmonde ĉiujare akceptas la sacerdotan ordinon multe da tiuj, kiuj sin dediĉis al la sacerdoteco. Kaj ĉiuj, precipe en la solenaj momentoj post akcepto de ordinacio, plene konsciiĝas, ke ili estas ĉiuj fratoj en unu Kristo, en unu ofero.

Ĉiu homo serĉas por si amikon, iun, kiu kun li kunsentus liajn animajn kaj sentajn statojn, iun, kiun li amus. Des pli la sacerdoto, kiu plejvivece konsciiĝas pri frateco de ĉiuj Diaj filoj.

Verkisto Jan Čep en sia lasta libro “Blua kaj Ora” esprimis tion per la vortoj: “Dio mia, ni estas jam tiel kreitaj, ke ni volas sub nia mano senti batadon de viva koro, varmon de konkreta homo.”

Jes, la varmo de la homo, kiu varmigadus eĉ nian propran, ankaŭ la homan koron. Estas tio tiel neordinara, ke tiu varmo de la koro malpliiĝas nek per distancoj, eĉ se ili estus longlongaj. Kaj tiu varmo ne rigardas la aspekton, la eksteraĵon, ne rigardas la naciecon, la lingvon, sed tiu varmo serĉas nur kaj nur koron, la koron kaj la animon.

Mi estas tiel feliĉa, ke mi eksentis tiun varmon de la reciprokaj rilatoj en mezuro nemeritinda. Mi havas, mi povas tion diri, fraton, fraton en Kristo, fraton hindon, anon de ordeno de Nudpiedaj Karmelanoj, en Suda Hindujo, en klostro Sankta Sebastiano en Pulincunnoo. Nunjare la 12-an de julio 1935 li sacerdotiĝis. Kaj estis mia la plej granda feliĉo, ke tiu ĉi mia malproksima bruna amiko en fora Hindujo, en lando de longe daŭrantaj varmegoj kaj longe daŭrantaj pluvoj, rememoris min en la “memento” - rememorigo dum sia unua ofero de la Sankta Meso.

Estas tio ĉiam agrabla sento, sed la distanco de la ofero, celebrita sub alia ĉielo, en kvazaŭ alia mondo, tio aldonas al la tuta forto de la rememorigo de la novsacerdoto hindo, kiun mi darfas nomi mia amiko, ion majestan.

Kaj por tio mi dankemas nur al Esperanto, ĉar per Esperanto mi povis interkompreniĝi kaj korespondi kun loĝanto de fora Hindujo, de la lando, el kiu la letero eĉ ĉe hodiaŭa moderna teknika transporto kaj rapideco iras al ni tutajn 21 tagojn.

Kiom da belegaj aĵoj jam Esperanto donis al la homaro, kaj kiom ĝi ankoraŭ donos. Precipe la katolikoj devus pli multe rimarki la Esperanto-movadon kaj mem por si eluzadi avantaĝojn de Esperanto, kies sukcesan aktivadon benas ankaŭ la papoj.

Ni deziras al komercistoj, kiuj kiel unuaj konsciiĝis signifon de Esperanto kaj komencis ĝin eluzadi por sia negocado. Sed ni ĝin povas plene eluzadi por profitoj de la animoj kaj la koroj.

Kiel mi estos feliĉa, kiam post unu jaro, se Dio permesos, mi povos al mia amiko hindo, Pastro Theofil, lian rememorigon repagi per mia rememorigo dum mia unua sacerdota ofero...

Komence de ĉi-jaro mi legis en ĵurnalo jenan informon: “La Ĉeĥa Nacia Banko eldonis hieraŭ arĝentan ducentkronan moneron okaze de la 750-a datreveno de la mortotago de sankta Zdislava el Lemberk. La monero estis eldonita en duspeca stampo, en la klasika kaj en speciala pintkvalita ellaboraĵo (t. n. “proof”) por pretendemaj numismatoj. Sur la averso de la monero estas arta grupiĝo de stilizitaj heraldikaj bestoj de la ĉeĥia granda ŝtata blazono. Sur la reverso estas figuro de sankta Zdislava, fleganta malsanulon.”

Ĝis ĉi tie la sciigo el la ĵurnalo. Kiu estis tiu virino, je kies honoro estis eldonita la monero kaj kies mortotagon ni rememoras?

Siatempe mi legis, ke ne estas tiom grave, kiel longa estas la homa vivo, sed kiel riĉa, valora kaj utila ĝi estas. Mi opinias, ke ĉi tion ni povas sen restaĵoj apliki ĉe la vivo de Zdislava, kiu mortis tre juna, nur 32-jara. Kvankam ŝi vivis sur ĉi tiu tero nur ege mallonge, ŝi postlasis profundan sulkon, plenan de bono, amo kaj mizerikordo ne nur en rondo de sia familio, sed ĉie ĉirkaŭ si, precipe en la medio de la plej grandaj povruloj, al kiuj ŝi servis sinofere.

Nun ni revenos en la historion kelkcent jarojn reen, nome en la 13-an jarcenton. En Bohemia-Moravia Montetaro, proksime de urbo Velké Meziříčí estas urbo Křižanov (latin. Cryzans aŭ Krisans), kie versimile en la jaro 1220 en tiama burgo naskiĝis Zdislava. Ŝi havis tri fratinojn kaj unu fraton. Ankaŭ sian infanaĝon kaj junaĝon ŝi pasigis tie en modela familia medio.

Ŝia patro Přibyslav (Pribislav) estis signifa moravia elstarulo. Li ankaŭ administris la burgon en Brno, unu el tiamaj la plej gravaj, kaj en la jaro 1238 li estis ankaŭ burggrafo en Veveří (Sciura burgo), burgo nordokcidente de Brno. Lia daŭra sidejo tamen estis Křižanov. La havis grandajn planojn, sed lia morto en la jaro 1251 ĉesigis ilin. Li estis entombigita en la preĝejo de sanktaj Johanoj - ĉe la minorita preĝejo en Brno.

La patrino de Zdislava, laŭnome Sibila, apartenis al la akompanantaro de Kunegunda, fianĉino de la estonta reĝo Venceslao la I-a. Ĉi tiu honordamo devenis el mediteranea regiono, nome el Sicilio, el la regiono, kiu en tiu tempo prezentis unu el la plej kulture evoluintaj landoj de okcidenta Eŭropo. Ŝi estis virino de suda tipo, tre bela kaj tre klera, kaj sinjoro Přibyslav edziĝis kun ŝi, kiu tiam estis juna vidvino de grandsinjoro Bohuš. Přibyslav kaj Sibila versimile konatiĝis ĉe la reĝa kortego, kiun Přibyslav ofte vizitadis. Ili ambaŭ subtenadis monaĥejojn, ekz. monaĥejon de dominikanoj en Brno, fonditan en 1239, kaj Sibila precipe favoris la monaĥejon en Žďár nad Sázavou, kie ŝi estis en monaĥeja preĝejo entombigita, kiam ŝi en la jaro 1262 mortis.

Zdislava kreskis, kiel ni jam diris, en la harmonia familia medio. Ŝi kaj ŝiaj gefratoj, pli bone dirite fratinoj, ĉar la frato Petro mortis kiel infano, ricevis fundamentojn de klereco de sia klera patrino, t. s. lego- kaj skribo-sciojn kaj ankaŭ scion de lingvoj, kiujn Sibila mem scipovis. Krom ĉi tiuj scioj Zdislava ekŝatis kantadon kaj liutoludon. Ŝi ankaŭ devis ellerni kudri, ŝpini kaj kuiri. Ŝi devis kompreni ĉiujn laborojn en la burga mastrumo. Sinjorino Sibila edukis siajn filinojn kiel estontajn edzinojn de grandsinjoroj, kaj eĉ se ili tiuj ne fariĝos, ili devos ĉion kompreni.

Por la plua kleriĝo Zdislava estis sendita en monaĥejon de Oslavany. La tempo tie estis dividita; kompreneble krom preĝado kaj meditado estis ankaŭ instruado praktika kaj teoria. Knabinoj tie lernis brodi kaj krom aliaj scioj ili ankaŭ ekkonis fundamentojn de botaniko, precipe sciojn pri kuracherboj kaj ilia uzado. Zdislava ion jam sciis pri tio, ĉar ŝia patrino konis la misteron de tiuj herboj kaj permesis al siaj knabinoj kolekti ilin kun spicistino el la subkastela vilaĝo.

Kiel tre juna, iom post 15-a jaraĝo Zdislava estis edzinigita al sinjoro Havel el la gento de Markvartidoj, mastro en la burgo Lemberk en norda Bohemio. El ĉi tiu edzeco naskiĝis kvar infanoj: Havel, Margareta, Jaroslav kaj Ladislav.

Kvankam ŝi estis nobla burga mastrino, ŝi tre ofte vizitadis la plej grandajn povrulojn, flegadis kaj helpadis ilin. Vagistoj, malsanuloj kaj helpobezonantoj trovis ĉe ŝi ĉiam plej afablan akcepton. Ŝi subtenadis ilin ĉiuflanke. Kun sia edzo Havel ŝi konstruigis en Jablonné ankaŭ hospitalon, kie al tiuj povruloj servis dominikanoj. Zdislava estis de ĉiuj amata kaj ili nomis ŝin “Patrino de povruloj”.

En la kroniko de Dalimil ni povas legi pri ŝi: “Kvin mortintojn ŝi kun Dia potenco revivigis, al multaj blinduloj ŝi redonis la vidkapablon, multajn kriplulojn kaj leprulojn ŝi sanigis kaj super multaj povruloj grandajn miraklojn ŝi faris.” (Dalimil 87,5)

Zdislava, kiel ni jam diris, ne ĝisvivis longan vivon. Ŝi elĉerpiĝis per la laboro en porvivaj devoj. Post bela familia vivo, post vivo plena de bonfaroj ŝi mortis en la aĝo de 32 jaroj kaj estis entombigita en la preĝejo de sankta Laŭrenco en Jablonné.

Tuj post sia morto ŝi estis honorata kiel potenca propetantino kaj helpantino. De la 13-a jarcento ĝis hodiaŭ la kredantoj honoras ŝin kiel sanktulinon kaj helpopetas ŝin kun ceteraj ĉielaj patronoj. Kanonizita ŝi estis kune kun Johano Sarkander en Olomouc la 21-an de majo 1995 de la Papo Johano Paŭlo la II-a. Dum la Sankta Meso de tiu granda kanoniza solenaĵo ricevis reprezentanto de la katolikaj esperantistoj, frato Miloslav Šváček, tre honoran taskon - transdoni la oferdonojn al la Papo.

Dio, Vi ellernis Sanktan Zdislava iri la vojon de perfekteco per plenumado de la taskoj de geedzeca vivo kaj en farado de la agoj de la amo. Helpu al ni, por ke pro ŝia propeto la kristanaj familioj sin konstante renovigu kaj ekfloradu per atestoj de pli helaj moroj. Amen.

Mil jaroj antaŭ Dio egalas al unu tago. Se Dio estus volinta plenumi sian savoplanon kelkajn tagojn pli poste, kian respondon, plenuminte lian ordonon, la Ĉefanĝelo Gabrielo estus povinta realporti al la Sinjoro en la jaro 2000?

En la jaro du mil de nia erao, Dio kompatplene rigardis desupre la Teron, por vidi, kion la homoj estis farintaj el lia bela kreaĵo, kion ili ĉiutage kaŭzas unu al la alia: militojn, murdojn, ĉiuspecajn krimojn, fizikajn kaj psikajn vundojn, misuzadon de la scienco, egoismon de ĉiu nivelo, ĉio troviĝis en ilia tagordo. Neniu pripenso pri la Diaj ordonoj, kiuj estus la fundamento de bona vivo; eĉ ne dum instruhoroj de religio ili estas instruataj. Jam ili tute ne validas por la interhomaj rilatoj!

Por montri al la homoj, devojiĝintaj el la ĝusta vojo, por ebligi al ili ekkoni la veron, por redoni al ili la vivon en ĝia abundeco, tial do lia unika Filo, la ununura kompetenta, devis malsupreniri sur la Teron kiel homo. Al tio estis necesa libera kunago de homo. Tiu devis esti bona, Dion amanta, helpopreta virgulino!

Tial Dio sendis sian Ĉefanĝelon Gabrielon sur la Teron kun ordono anonci al virgulino sian planon kaj peti ŝian konsenton. Antaŭdestinita ŝajnis al Dio la okcidenta mondo, kie vivis spertaj, inteligentaj homoj, plenaj de fantazio, kiuj promesas posedi bonajn kondiĉojn por plenumi lian planon. Kelkaj virgulinoj tie ankoraŭ vivis, nur tiu vorto iel elmodiĝis.

Gabrielo eniris tial en la loĝejon de juna virino, kies pieco estis en tuta regiono konata. KLAŬDIA, enprofundiĝinta en la preĝo, rigardis indigne la ĝenanton. Preskaŭ ŝi ne aŭskultis, kaj sulkiginte la frunton ŝi respondis kun penige konservita ĝentileco, ke momente ŝi ne havas tempon por diskuti, ĉar ŝi devas preĝi pro tio, ke la mondo ja estas tiel malbona. Kaj tuj ŝi turnis la dorson al la gasto.

Iomete elrevigita, Gabrielo foriris. Li ja estis de la Sinjoro ricevinta ankoraŭ kelkajn aliajn adresojn. Tial li venis al UTA.

Ŝi estis la plej bela, klera virino, studinta ne nur teologion, sed ankaŭ multflanke ŝi estis erudita. Scivoleme ŝi lasis la gaston eniri kaj instigis lin klarigi sian deziron. Gabrielo sciigis al ŝi, ke Dio volas sendi sian Filon kiel homon sur la teron, por liberigi la homaron el iliaj multspecaj kulpo-ŝarĝoj kaj instrui al ili la ĝustan vojon.

Uta tre ĝojis, ĉar ankaŭ ŝi serĉis elir-vojon el tiu mizero. Sed kiam Gabrielo parolis pri tio, ke virino fariĝos patrino de la Dia Filo sen kunago de viro, tiam Uta ridis plena de moko. Tiu afero ja estas tute nerealigebla! Oni do ne opiniu ŝin esti tiel stulta! Kaj al la anĝelo ŝi volis diri: “Tion vi mem certe ne kredas!”, sed la “ne” restis blokita en ŝia gorĝo, ĉar Dio estis frapinta ŝin per muteco. Gabrielo, devinta havi paciencon pro tiu malsukceso, serĉis nun la trian kandidatinon.

LAŬRA vere estis bona knabino. Kiam Gabrielo eniris, ŝi tre ektimis, sentante sin honorata pro la vizito de la anĝelo. Tiu klarigis sian mesaĝon. Laŭra pli kaj pli paliĝis, aŭdante tion. Fine ŝi diris: “Tiu afero ne koncernas min. Mi vivas ĉiam senriproĉe kaj klopodas pri bonfamo. Ĉiuj miaj najbaroj scias, ke mi ne komencas amaferojn kun viroj. Se mi nun gravediĝus, ho, nur imagu, kion ĉion la homoj pri mi malbone parolus! Ne, ne, dankon!”

Post tio Gabrielo fine esperis sukceson ĉe PETRA. Petra estis delikatsenta karaktero, ŝatanta ĉiun belon. Aŭdante la mesaĝon, ŝi tre miregis, sed nur mallonge pripensinte ŝi diris kun klara voĉo: “Tiel realisme la savado de la mondo do ne povos realiĝi! Kontraŭe, tio devus fariĝi spirite! En la kunvenoj de la esoteranoj oni instruas tute alian vojon el la malaltaĵoj de la vivo. Diru al via Dio, ke tiu ĉi mesaĝo, tiel nekredebla, estas nekongruebla kun miaj sciencaj ekkonoj, pri ĝi mi ne plu volas paroli!”

Sufiĉe malgaja Gabrielo finfine venis al OLGA. Ŝi kore bonvenigis lin kaj li komencis klarigi la Dian planon. Olga pleniĝis per entuziasmo. Tion ĉion ŝi komprenis, ĉar laŭ ŝia opinio ĝuste nun estas la plej urĝa tempo, por ke finfine io estu farita por plibonigo de la mondo. La infanon ŝi tre volonte naskus, kaj ke ŝi estis elektita por tiu grandioza plano, tio ŝin igis esperplena. Infano sen kunago de viro estus por ŝi la konfirmo de ŝiaj klopodoj humiligi la virojn.

Jam ŝi volis respondi “JES”, kiam Gabrielo klarigis al ŝi, ke tiu filo estu nomata Jesuo.

“Kial do filo?”, ŝi obĵetis. “Mi ne volas filon! Mi nur volas filinon! Nur la virinoj ankoraŭ povas savi la mondon! Ke laŭdire Dio estas patro, do la viro, tio estas por mi netolerebla. Dio estas bona patrino kaj ŝia ununura eraro estas, ke ŝi kreis ankaŭ virojn!”

Tuj, kiam Gabrielo ankoraŭ volis diri klarigantan vorton, ŝi senprokraste montris al li elirejon.

Senkuraĝigita Gabrielo revenis al la ĉielo por sciigi al Dio la rezultojn de sia misio:

Klaŭdia Uta Laŭra Petra Olga
K          U    L       P       O

Ĉu ili ekkonos sian KULPON? Kompreneble sciante ĉion, Dio konsolis sian anĝelon dirinte: “Eble ni faros provon ankoraŭfoje post du tagoj, tiam la homoj jam komprenos, ke ili iras la malĝusta vojon per ĉiuj siaj pensoj, paroloj kaj agoj. Iom post iom ili do prudentiĝos!”

La historio konas multajn okazojn pri tio, kiajn spurojn restigis en muzika kroniko muzikistoj el unu gento kaj en pluraj generacioj. Multaj tiaj estas ankaŭ en la latva muzika arto, ekzemple, fratoj Mediņi, patro kaj filo Dārziņi, patro kaj filo Kalniņi, Vīgneri, Kokari, Raĉevski kaj tian ĉenon oni povas longigi, ĉar nature kaj memkompreneble ĉiu deziras transdoni amatan profesion al siaj pli proksimaj homoj kaj vidi daŭrigon de ĝi en sekvontaj generacioj.

Reprezentantoj de profesio, kiuj devenas el unu gento, la plej ofte estas renkontataj ĝuste inter orgenistoj - la vasta gento de Bach, kvankam la plej fama, sed ne sola. Eĉ inverse: kiel escepton oni taksas tiujn orgenistojn, kiuj ne venis el gentoj de orgenistoj aŭ muzikistoj. Evidente tio estas la esenco, ke orgenisto estas ne nur metio, sed ankaŭ profesio, eĉ pli - vivstilo, mondakcepto kaj propra konvinko. En tiu ĉi artikolo mi rakontos pri du dinastioj de orgenistoj.

La unua dinastio estas tiu, el kiu venis Mamerto Celminskis - la kreinto de mirinde belsona muziko kaj virtuoza, altnivele profesia orgenisto. Lia avo kaj patro estis orgenistoj en la vilaĝa preĝejo Skaistkalne (distrikto Bauska). La patro estis ankaŭ la unua instruisto, de kiu Mamerto lernis ludi pianon kaj poste orgenon.

En la jaro 1927 dum Kristnaskofesto la patro iĝis tre malsana, sed Mamerto tre sukcese anstataŭis patron kaj la Diservo estis bonorde plenumita. Tiu hazarda okazo vekigis en Mamerto fortegan deziron iĝi muzikisto kaj servi al Dio.

En la jaro 1929 Mamerto translokiĝis al Daŭgavpils, kie estis libera loko por orgenisto en la preĝejo de Sankta Petro. Tiutempe en Daŭgavpils aktive funkciis Popola Konservatorio, kaj tie lektoris famaj komponistoj kaj muzikpedagogoj el Rigo. La konservatorion estris fama muzikisto-komponisto A. Feils. De li Mamerto lernis orgenludon, kompozicion, paralele posedante pianon, harmoniumon kaj aliajn muzikteoriajn lernofakojn. Dum studado en la Konservatorio, kiun li finis en 1937, li jam iĝis la aŭtoro de kelke da ekleziaj kantoj. Kvankam li mem sin sentis kiel nehavanta sufiĉajn spertojn kaj ankaŭ teoriajn sciojn, tamen jam tiam li ekkuraĝis komenci grandan verkon - la meson al la honoro de Aglona Dipatrino. Poste sekvis dujara studado ĉe fama latva komponisto - klasikulo E. Melngailis, de kiu li lernis polifonion, kaj eble la plej gravan por kantistoj - fluan, belsonan kantmanieron por ĉiu korusa voĉa grupo. Nur funde posedante teorion, multfoje plibonigante li post 20-jara periodo finverkis menciitan elstaran meson (en la jaro 1953). Eble indas prinoti, ke komence de la Dua Mondmilito, por eviti persekuton, la familio intencis elmigri, sed okazis tri gravaj signoj (subita malsano, poste subita kaj hazarda malapero de infano), ke Dio por li ordonis resti surloke. Dum soveta periodo, kiam oni malpermesis pilgrimi al Aglono, granda grupo tamen kolektis sin sub ekstera turisma ekskurso, kaj alveturinte Aglonon, okazis tie Sankta Meso kun koncerna kantado kaj orgena muziko en la festotago de Ĉieleniro de Sankta Dipatrino. Entute li verkis 7 mesojn, proksimume 20 malpligrandajn verkaĵojn, vicon da diversaj solokantoj kaj pli ol 70 kantatojn kaj korus-kanzonojn. Kiel la plej ofte plenumitan oni povas nomi la kantaton “Surexit”. Same li kompilis la libro-kantaron “Vi Laŭdu la Sinjoron!”, kaj tiun ĉi libron oni povas trovi en ĉiu paroĥejo kiel gvidlibron por direktistoj kaj orgenistoj.

Dum lastaj jaroj de sia vivo li estis orgenisto en la preĝejo de Sankta Alberto en Rigo kaj ankaŭ instruis muzikon al estontaj pastroj en Katolika Seminario. Indas prinoti, ke li verkis ankaŭ Rekviemon, kiun deziris, ke ĝi estu plenumota, akompanonte lin dum la lasta vojo post lia forpaso. Tiu trista intenco realiĝis du monatojn poste, kiam la Ŝtata Akademia Koruso "Latvija" akompanis lin al la lasta ripozo en la januaro de 1993.

Mirinda estis lia modesteco. Li ĝojegis, se korusanoj belege kantis, eĉ ne sciante, ke tiun muzikon kreis li mem. Por li fremda estis honoramo kaj ekstera sinelmontro. Al li apartenas vortoj: “La muziko suprenigas spiriton. Ĝuste kun belsona muziko kaj preĝo oni povas plej bone esprimi la gloron al Dio, ĉar tiu, kiu preĝas kantante - preĝas duoble”.

Jen tia estis nia latva komponisto, orgena patriarko - Mamerto. Nun postrestis klasikaj, altnivelaj muzikaj verkoj, kiuj por sia plenumo postulas grandan laboron de la korusanoj. Kun la nomo de M. Celminskis estas ligita la historio kaj la sorto de ekleziaj korusoj en la tuta Latvio, sed tio jam indas apartan rakonton. Li mem tion priskribis antaŭ sia forpaso, kaj oni publikis tion en la Katolika Eklezia Kalendaro en la jaro 1993.

Leszek Łęgowski, 1994

(My s ním zůstanem) Tradukis Jiří Kořínek

Ref.: Haleluja, haleluja, haleluja, restos ni kun Li.
1. Kristo liberigas ĉiun el katen´, / Li unua estas plej libera mem. / Ref.: Haleluja, haleluja ....
2. Venkas super baroj ĉiam Krist´ Jesu´, / estro Eklezia, batalanta plu. / Ref.: Haleluja, haleluja ...
3. Al ni montris vojon al la lum´ de Di´, / sur ĉi voj´ irantojn ne forlasas Li. / Ref.: Haleluja, haleluja ...
4. Tial vi, tremant´ en tempa uragan´, / trankviliĝu, gvidos vin la Krista man´. / Ref.: Haleluja, haleluja ..

En Vatikano estis eldonita nova jarlibro "Annuario Pontificio 2002". Kiel unua ricevis ĝin la Papo Johano Paŭlo la Dua (la 10-an de februaro 2002). Oni aperigis denove, kiel ĉiujare, aktualajn informojn. Laŭ indikoj de la jarlibro la nombro de katolikaj kredantoj (katolikoj) atingis 1,05 miliardon, tio prezentas 17,3 % de monda populacio. Preskaŭ duono de katolikoj (49,4%) vivas en amerika kontinento, en Eŭropo vivas 26,7% da katolikoj, en Afriko 12,4%, Azio 10,7%, Oceanio 0,8%.

Pluaj menciindaj nombroj: episkopoj 4541, pastroj 405178, konstantaj diakonoj 27824, monaĥinoj 801185, kateĥetoj 2641888. Nombro de pastro-kandidatoj plialtiĝis ekde la jaro1978 ĝis la jaro 2000 el 63882 je 110583.

Bogusław Sobol

 DU RANOJ
(Litova popola fabelo)

Iam du ranoj decidis migri tra la vasta mondo. Ili deziris ekkoni la vivon de aliaj siaj samgentuloj en fremdaj landoj. Kiel ili decidis, tiel efektivigis - kaj ili formigris. La ranoj estis malsamkarakteraj: unu estis optimisto kaj la alia pesimisto.

Dum ilia migrado multe da diversaĵoj ili renkontis. La vojaĝo kaŭzis tamen por ili ne imageblan kaj ne prisonĝeblan okazaĵon - ili ambaŭ falis en la ujon kun laktkremo.

Ili ambaŭ saltas, saltadas, sed vane - la supro de la ujo estas alta kaj refalinte, ili dronas ĝis la fundo de la ujo. La pesimisto diras: “Ho ve, karulino, se ni ne savos nin, ni pereos.”

“Ne, kunulo, ni obstinu nur kaj ni sukcesos elsalti. La tuta nia vivo ja estas tia, ke ni nur mem povas fari ĝin bona. Ni do ne devas malesperi, malentuziasmiĝi, ni do obstinu kaj ni savos nin. Obstinu nur, karulo!”

La pesimisto ankoraŭ foje saltis, sed refalis kaj fordronis. Ĝi ne plu jam supreniĝis.

La optimisto daŭre penadis, kvankam ĝi vidis, ke ĝia kunulo jam pereis... Ĝi konstante saltadis, movetadis sur la supraĵo. Sed vane, elsalti el la ujo estis neeble. Dume jen ĝi eksentis ion malmolan sub la piedoj kaj ĝi streĉis la tutan sian forton, bone apogis sin kaj elsaltis eksteren. Okazis tiele, ke pro konstanta turnmovo, senĉesa saltetado la laktkremo buteriĝis. La rano - optimisto malĝojanta ekmeditis pri sia kunulo, kiu cedis kaj ne plu obstinis kontraŭ la sorto.

La optimisto savos sin dank´ al sia espereco kaj obstineco.

 LA ANIMO

Sac. Jan Filip

Kiel ĉiujare, ankaŭ nunjare dum la paska beno de la Papo “Urbi et Orbi” - Al Urbo kaj Mondo, la Papo Johano Paŭlo la II-a salutis jam tradicie ankaŭ per esperantlingvaj vortoj: “FELIĈAN PASKON EN KRISTO RESUREKTINTA”. Danke al meritplena iniciinta geedza paro Giovanni kaj Mariolina Conti el Cormano, itala urbeto apud Milano, estis bele reprezentitaj esperantistoj per bone videbla surskribo ESPERANTO.

La Ĉeĥa IKUE-Sekcio kore dankas kaj gratulas al gesinjoroj Conti kaj al ĉiuj ceteraj, kiuj al ili helpis tiamaniere informi pri Esperanto milionojn de tiuj en la tuta mondo, kiuj pertelevide ĉeestis la paskan solenaĵon “Urbi et Orbi”. Tiujn multajn bravulojn bezonas la Esperanto-movado.

Tre estimataj samideanoj, bonan kaj feliĉan novjaron. Ekde la 1-a de oktobro 2001 mi troviĝas en Granda Seminariejo de Johano Paŭlo la II-a en nia ĉefurbo Lomé. Mi komencis mian unuan studjaron de filozofio. La pasintan jaron mi travivis spiritan jaron en seminariejo Sankta Paŭlo en Notse, for de Lomé. Tie mi esperantigis dek unu kolegojn – seminarianojn per E-kurso FEREZ. Nunjare ni daŭrigas ĝin. Mi estas ano de Unuiĝo Togolanda por katolikaj esperantistoj, fondita de s-ro Maurice Messan Agbolo. Por bona funkciado de la movado ni bezonas konvenan E-materialon (preĝlibrojn, Sanktajn Bibliojn, ktp). En la seminariejo ni preĝas ĉiumerkrede vespere rozarion kaj en la nacia katolika Radio Maria ni ĝin preĝas vendrede. Ĉu vi povas sendadi al ni vian gazeton “Dio Benu”? Mi antaŭdankas. Preĝu por ni! Bonan paskon kaj Pentekoston. Dio benu! Basile. Jen la adreso: Jean-Louis Basile AGBOLO, BP 12316 LOMČ, Togo, Afriko (E-poŝto: agbobasi@yahoo.fr)

Antaŭ ĉio, mi deziras nome de Kongolanda IKUE-Sekcio al estraro de IKUE kaj al ĉiuj IKUE-anoj bonan kaj feliĉan jaron 2002. Ni dankas ĉiujn, kiuj helpis al nia sekcio dum la pasinta jaro. Ni pensas pri pastro Magnani pro liaj senditaj IKUE-aĵoj, al la Ĉeĥa IKUE-Sekcio pro la sendado de ilia organo Dio Benu, al Alberta Casej el Usono pro ŝia bela donaco - kompakt-disko kaj al nia kara IKUE-movado pro la sendado de Espero Katolika kaj al UEA pro ĝia promeso sendi al ni librojn. Tio multe kuraĝigis nin kaj permesis al ni paŝi pluen. Al ĉiuj ni diras, kun frata sento, dankegon. Eble niaj atingoj ne estas brilegaj, tamen ili nutras multe da espero kaj kuraĝo por daŭrigi niajn klopodojn. Ni sentas grandan ĝojon, ke dum du jaroj de agadoj la movado kreskas kaj la intereso estas granda inter la gefratoj. Estas interese ankaŭ konstati, ke malgraŭ la enlanda situacio, kiu estas nepriskribebla, ni jam strebas funkciigi la movadon kaj Kongolanda IKUE-Sekcio fariĝis realaĵo, malgranda (eble), sed ekzistanta, kun siaj problemoj, specifaj al grandparte junaj membroj. La brila celtrafa agado estis interalie la kresko de nombro de E-fratulinoj. La tuta konvento en Lukala esperantiĝas. Por ne okazigi la situacion de stagnado, la Kongolanda IKUE-Sekcio estas prizorginda ilin.

La Kongolanda IKUE-Sekcio havas 33 membrojn. Okazas E-kursoj en ĉiuj kluboj. La 17-an de decembro 2001, kadre de Zamenhofa Tago, Esperanto-Ligo de Kinshasa organizis E-ekspozicion. Tiuokaze la Kongolanda IKUE-Sekcio ekspoziciis siajn IKUE-aĵojn. La Kongolanda IKUE-Sekcio de tempo al tempo partoprenas la E-aranĝojn de la Landa Asocio.

Decembre 2001 s-ro Ntoto, la sekretario, vizitis gefratojn en Lukala kaj same mi faris dum marto de tiu jaro. Mi dum tiu monato vizitis gefratojn en Mbanza-Ngungu kaj en Lukala. Sukcesa vojaĝo kaj frata etoso regis dum niaj renkontiĝoj. En Lukala, mi estis gastigita de fratulinoj. Pere de ĉiuj kluboj mi informis precipe pri IKUE (malgraŭ tio, ke mi mem ne estas sufiĉe informita). Feliĉe, ke antaŭ mia vojaĝo alvenis “Esperanto - Nova Latino de la Eklezio”, sendita al mi de la aŭtoro, kiu permesis al mi regi miajn diraĵojn. Ĉiuj membroj deziregas, ke okazu tiun ĉi jaron la renkontiĝo de ĉiuj gefratoj. Pro tio, la membroj decidis kotizi. Malgraŭ la enlanda situacio, la membroj deziris tuj, kiam tio iĝos ebla, kontribui finance aŭ alimaniere al la agado de IKUE. La membroj deziras, ke Kongolanda IKUE-Sekcio ĉeestu la kongreson de IKUE 2003 kaj tiuokaze la jubileon de pastro Magnani.

Landa Reprezentanto de IKUE - Jean Bosco MALANDA LUTETE, B.P. 761, KINSHASA XI, Kongo DR, Afriko.

Eble vi jam scias, ke la redakta komisiono de ADORU kaj pluraj kunlaborantoj havis konferencon kvintagan en la Strasburga Centre Culturel St. Thomas, proksime al la Eŭropa Palaco, kaj intense interŝanĝis spertojn kaj vidpunktojn. Ankaŭ trovitajn erarojn kaj eraretojn ni zorge registris. Venis la prezidanto de la Ekumena Komisiono P. Lajos Kobor el Hungario, la organizinto de la Zagreba kongreso Marija Belošević, P. Józef Zielonka el Pollando, kies libro “Ni vivu laŭeble plej bele” eniris preskaŭ integre en la novan ADORU, ĉu en la ĝeneralan parton ĉu en la polan apendicon, Jevgenij Lalenkov, ortodoksa pastro el Tula (200 km sude de Moskvo), kun sia filino, medicina studentino, li ĵus finis tradukon de la libro de Ulrich Matthias “Esperanto la Nova Latino de la Eklezio”, Ake Ahlrén el Stockholm, kun Adolf Burkhardt la lasta postvivanto el la kvinopo, kiu preparis Adoru Kantante (W.J.Downes, Britio, .A.Rosbach, Norvegio, H.A. de Hoog, Nederlando), Ernst Leuze, kiu verkis kaj kontrolis la gitarajn akordojn en ADORU, ĉeestis kaj prezentis novajn komponaĵojn por melodio de ADORU. Li planas fari piano-aranĝojn por ĉiuj melodioj de la libro (escepte, kompreneble, la rondkantoj kaj la pure gregoriaj liturgiaj pecoj). Gabriel Anda el Kameruno montris al ni la katedralon kaj la urbon. Cetere ni multe laboris, sed ankaŭ multe uzis la kapelon por matenaj laŭdoj, mezaj horoj, ekumenaj diservoj, diservo laŭ Taizé. Krome ĉeestis la tutan tempon aŭ nur parte Daniel Chevalier kun edzino, Grete Burkhardt, Erika Discher, Manfred Retzlaff kun edzino, Alois Eder surprize vizitis nin kelkajn horojn.

Mia peto: parolu pri ADORU, kie vi povas, varbu, montru, ne nur al esperantistoj. Ni prenis grandan riskon kaj havas altajn ŝuldojn, kiuj tamen ne pezas sur IKUE aŭ KELI, sed ekskluzive sur la komisionanoj persone. Se ĉiu faros sian eblon por disvastigi la libron (prefere ne dirante “ilia libro”, sed solidare “nia libro”), tiam eĉ parto de la komponaĵoj de eklezia muzikdirektoro Leute baldaŭ vidos la lumon de la suno kaj fariĝos alireblaj al muzikemaj homoj.

Pri la reeldono de la Biblio mi esperas, ke baldaŭ sekvos ankaŭ bonaj informoj.

Frate via Adolf Burkhardt.

En junio 2001 P. Bernhard Eichkorn, sacerdoto de diocezo Freiburg (Germanio) proponis al Lia Ekscelenco D-ro Oskar Saier, Arkiepiskopo de Freiburg, la beatigon de du diocezaj pastroj: D-ro Max Josef Metzger (1887-1944) kaj prelato Johann Martin Schleyer (1831-1912).

D-ro Metzger estis ekzekutita en 1944 fare de la nazioj, ĉar internacie li faris proponojn por nova komenco post la germana malvenko. Post la unua mondmilito li enpaŝis en la porpacan movadon kaj aktivis kiel socia reformisto. Dum la tridekaj jaroj li pioniris en la ekumena movado. En siaj porpacaj laboroj li aktive uzis la internacian lingvon Esperanton kaj metis ĝin en la servon de la Eklezio.

Prelato Johann Martin Schleyer estis la aŭtoro de la planlingvo Volapük (1879/80). Ankaŭ li konsideris sian lingvon kiel kontribuon al la porpacaj klopodoj. Schleyer estis konata ankaŭ kiel katolika lirikisto kaj filantropo. Pro siaj meritoj li ricevis de Papo Leono XIII-a la titolon monsinjoro.

Formiĝis Internacia Komitato por la Beatigo de prelato Johann Martin Schleyer, al kiu ĝis nun apartenas: D-ro Andre Albault (Francio), Sac. Bernhard Eichkorn (Germanio), S-ro Reinhard Haupenthal, (adreso de la sekretariejo: BP 19, F-84340 Malaucene. Ret-adreso: SchleyerKomitee@aol.com), S-ro Andy Kuenzli (Svislando) kaj S-ro Goncalo Neves (Portugalio).

La komitato celas kolekti subskribojn, kiuj apogos la proponon faritan al la arkiepiskopo. Tiucele kontaktiĝos ĉiuj lokoj, kie Schleyer laboris kiel pastro. Lian nomon gardas strato kaj gimnazio en Lauda-Koenigshofen (la naskiĝ-loko), stratoj en Konstanz kaj Litzelstetten, me-mor-tabuloj ĉe la pastra domo de Litzelstetten kaj la loĝ-domo en Konstanz, same kiel Vola-pük-Vojo kaj Hotelo Volapük en Litzelstetten (www.volapuek.de).

La urbestro de Konstanz estis petita deklari la tombon de Schleyer historia monumento.

Kiu deziras subteni la proponon pri beatigo de Schleyer aŭ/kaj Metzger, bv. sendi deklaron kun persona subskribo al la sekretariejo de la Komitato.

 MALFERMU LA PORDON AL KRISTO

(Otevřte brány Vykupiteli)
Muziko: Michael Martinek. Traduko: Josef Cink, 2002

Ref.: For estu tim´el la anim´, / malfermu al Kristo pordon de la kor´. / Li konas vin, amas sen lim´, / Li estos sav´ por vi dum animdolor´.

l. Pezas koro ĝis dron´, / Premas nin la timŝton´, / Trista estas la hom´, / Jen la Dia voĉson´, / malfermu pordon fide al Savint´! dum animdolor´.

2. Hom´ ne estu la kan´ ...  / Ne skuiĝu sen plan´ ... / Se malplenas la man´ ... / Dum la vivo en van´ ...

3. Dia serĉas nin vok´ ... / Ni ne staru sur lok´ ... / Surdaj kiel la rok´ ... / Mondo estas en ŝok´ ...

sub aŭspicio de
Lia Eminenco Mons. Miloslav Kardinalo Vlk, †efepiskopo de Prago kaj Primaso Ĉeĥa,
Lia Ekscelenco Mons. Jan Graubner, Ĉefepiskopo de Olomouc, Metropolito de Moravio, Prezidanto de Ĉeĥa Episkopa Konferenco

La kongresa temo: Malfermu la Pordon al Kristo! (Johano Paŭlo II-a)

Estimataj gesamideanoj, karaj gefratoj, la kongresaj tagoj per mejlaj paŝoj alproksimiĝas. Baldaŭ venos la tago de niarenkontiĝo en la kongresurbo Kroměříž, en kiu ni deziras en frateca kaj kristana amo travivi la kongresan semajnon. Sincera deziro de Organiza Kongresa Komitato estas plenumo de deziro de ĉiu kongresano - travivo de agrablaj kaj spirite riĉaj tagoj en internacia esperantista medio. Ni plene eluzu tiun ĉi apartan kongreson de la katolikaj esperantistoj por plifortigo kaj plifirmigo de la katolika E-movado, kiu nuntempe tiun plifortigon ege bezonas. La komune travivitaj kongrestagoj nin plenigu per nova entuziasmo, por ke ni kun ĝojo kaj optimismo plu iru la vojon de la noblaj idealoj de la kristanaj esperantistoj. Ni metu niajn kongresajn esperojn en la manojn de Dio, por ke la kongreso celu nur la honoron de Dio kaj prosperon de la animoj. Tiucele nin certe helpos nia potenca ĉiela patronino, la Virgulino Maria - Nia Espero, niaj ĉielaj patronoj sanktaj Pio la X-a, Maksimiliano Maria Kolbe kaj beata Tito Brandsma. Nian kongreson jam benis ĝiaj Altaj Protektantoj, Lia Eminenco Mons. Miloslav Kardinalo Vlk kaj Lia Ekscelenco Mons. Jan Graubner. La kongreson ankaŭ benis Ĉefepis-kopoj Mons. György Jakubinyi (Rumanio), Mons. Karel Otčenášek kaj Episkopo Mons. Josef Hrdlička. Se ni tiucele ankaŭ direktos niajn preĝojn, do certe ni travivos kongreson, kiun ni longe rememorados. Kompreneble estas necese, ke ĉiuj kongresanoj sincere strebu pri vere frateca amatmosfero dum ĉiuj kongresaj tagoj. Dum la kongreso ni praktike strebos realigi la kongresan temon: Malfermu la Pordon al Kristo! Tiucele ni preĝos, aŭskultos kelkajn prelegojn, sed ankaŭ ni pri la kongresa temo kantos la samnoman kanton “Malfermu la Pordon al Kristo”. Tiun kanton vi povas trovi sur alia paĝo de nia gazeto kaj ĝin ellerni kanti. En monato junio ĉiuj aliĝintoj ricevos duan kongresan bultenon kun ĉiuj praktikaj informoj.

Estimataj kaj karaj, ankoraŭ ekzistas ebleco sin aligi al partopreno de la kongreso. Se vi bezonas la kongresajn informojn kaj aliĝilojn, ni ilin sendos al vi perletere aŭ retpoŝte. Jen la adresoj: IKUE-Katolika Sekcio de ĈEA, Miloslav Šváček, Tršická ul. 6, CZ-75127 Penčice, Ĉeĥio; retadreso: msvacek@iol.cz. Volonte ni ankaŭ vin informos pertelefone. Jen la telefonnumero de la prezidanto de la Organiza Kongresa Komitato s-ro M. Šváček: +420 641 228304 (por enlandanoj 0641 228304). La aliĝkotizon vi povas sendi al banka konto: KB Přerov, kont-numero 194214890297/0100 aŭ per poŝtmandato al adreso: s-ro Miloslav Šváček, Tršická ul. 6, 75127 Penčice, Ĉeĥio. Eventuale vi povas la aliĝkotizon sendi al la sama adreso en bone pakita, se eble registrita, leter-koverto. La kongresajn informojn kaj aliĝilojn vi povas ankaŭ akiri per jenaj TTT-paĝoj: http://www.ikue.org/kong2002.html aŭ http://home.t-online.de/home/b.eichkorn/. Nome de LKK salutas vin Miloslav Šváček.

Karaj gefratoj, en la lasta numero de DIO BENU sur la paĝo 25 ni informis vin pri planita Renkonto de la Ĉeĥa IKUE-Sekcio en Želiv (prononcu Ĵeliv) ĉe Reĝino de Valo de Feliĉo. Tiam ni sciigis al vi provizoran daton de la renkonto. Post interkonsento kun prioro de premonstrata klostro en Želiv, la renkonto okazos en la tagoj de la 27-a ĝis la 29-a de septembro (je festotago de sankta Venceslao - ĉefpatrono de Ĉeĥa lando). Ni tre kore invitas al tiu ĉi bela kaj spirite riĉa renkonto ne nur membrojn de la Ĉeĥa IKUE-Sekcio, sed ĉiujn esperantistojn, kiuj deziras travivi tri septembrajn semajnfinajn tagojn en verda kaj amikeca medio. Tre kore estas invitataj ankaŭ eksterlandaj esperantistoj kaj speciale ankaŭ karaj gefratoj el Slovakio.

Karaj gefratoj, por ke ni povu iom pli poste detale informi vin pri ĉio kaj precipe pri trajnaj kaj aŭtobusaj vojaĝkoneksoj el viaj loĝlokoj ĝis Želiv, bv. afable anonci vian partoprenon al adreso de la Ĉeĥa IKUE-Sekcio (Tršická ul. 6, 75127 Penčice, Ĉeĥio). Ni tre kore invitas vin kaj ĝojatendas renkonton kun vi. Estraro de la Ĉeĥa IKUE-Sekcio.

En la 25-jara datreveno de perforta likvido de la Katolika Esperanto-Tendaro en Herbortice (Ĉeĥio) fare de ŝtata polico en la jaro 1977, rememoros tiujn belegajn tendarojn iliaj ekspartoprenintoj dum la renkontiĝo, kiu okazos sabate la 8-an de junio 2002 sur Maria-pilgrimloketo Hory en Česká Třebová. Tiun belan pilgrim-loketon la ekstendaranoj bone konas, ĉar ĉiujare post la tendaro tie okazis pilgrima renkontiĝo de la Ĉeĥa IKUE-Sekcio kaj de la ekstendaranoj okaze de la oktobra rozaria pilgrimo. Ni kore invitas ĉiujn eksherborticanojn veni sabate la 8-an de junio al Hory en Česká Třebová, kie je la horo 9,30 okazos danka Diservo kaj post ĝi en apuda restoracio amikeca renkontiĝo kun tagmanĝo. Por kovri elspezojn de tagmanĝo, bv. sendi 120 Kč al s-ino Ludmila Mašková, Rudoltičky 345, 560 02 Česká Třebová. Venu, karaj ekstendaranoj, por rememori niajn tiutempajn kuraĝajn aktivadojn de junaj katolikaj esperantistoj dum ekzisto de komunista ŝtata krimsistemo. Ĉu Hory denove fariĝos tradicia ĉiujara renkontejo de esperantistoj kaj ekstendaranoj de Herbortice kaj Sebranice? Interrompo de tieaj renkontiĝoj okazis pro rekonstruaj laboroj de tiu ĉi bela Maria-pilgrimloketo. Ĝi do denove sin disponigas por ni. Do ĝis la revido sur Hory!

al kara jubileulo Patro Kanoniko Jozefo Čihák kaj al ceteraj jubileuloj de la dua kvaronjaro: Bohumíra Baierová, Marie Bednářová, Ilona Birkelbachová, Mgr. Marie Bucková, Iveta Hromníková, Josef Jílek, Jana Kaucová, Dagmar Knappová, Zdeňka Králová, Ladislav Mlejnek, Inĝ. Jiří Petrlík, Mgr. Milena Picková, František Adamík.

Dian benon en pluajn jarojn al la jubileuloj deziras la redakcio de Dio Benu kaj la Ĉeĥa IKUE-Sekcio.

Patro Kanoniko Jozefo Čihák, aktiva animzorganto de paroĥo Dolní Újezd apud Litomyšl, la 1-an de aprilo 2002 festis naŭdekjaran naskiĝdatrevenon. Li, kiel studento, estis ankaŭ aktiva kunlaboranto dum kompilado de E-vortaroj de fratoj Jan kaj Karel Filip. Al gratulantoj sin aligas ankaŭ ekspartoprenintoj de la katolikaj tendaroj en Sebranice, kiujn li kelkfoje vizitis por celebri la Sanktan Meson, kaj kiun ili vizitis en Dolní Újezd.

Nur malfrue ni estis informitaj pri forpaso de nia fidela longjara membrino, fratino Marie Voleská el Česká Třebová. Ŝi mortis la 14-an de decembro 2001 post longedaŭra malsanado pro kancero. La entombigo okazis la 24-an de decembro en Česká Třebová. Fratino Marie enskribiĝis en historion de la Katolikaj E-Tendaroj en Herbortice kiel tre aktiva esperantistino. Ĝis sia morto ŝi estis fidela membrino de IKUE. Preĝe ni rememoradu ŝin kaj ceterajn gefratojn, kiuj forlasis nin. Eternan ripozon kaj senfinan lumon donu al ŝi, Sinjoro, ŝi ripozu en paco. Amen.

al la indekso