Tio estas nia espero vid-al-vide al la morto. Por tiu, kiu kredas, ĝi estas pordego, kiu larĝe malfermiĝos. Por tiu, kiu dubas, ĝi estas ekbrilo de la lumo enpenetranta tra fendeto de ne tute fermita pordo. Sed tio estos por ni ĉiuj graco, ĝis nin tiu ĉi lumo de la renkontiĝo kun Kristo priradios.

Laŭ Ĉeĥa Sekcio de la Vatikana Radio

 al la indekso

Mia dek ses-jara nevo suferis pro grava cerba hemoragio kaj li kuŝis post ĝi tri monatojn en komato. Pli poste li priskribis tiun staton per jenaj vortoj: „Kiam mi estis en komato, mi sciis nenion. Estis tio, kvazaŭ mi estus morta. Kaj poste subite mi komencis sensi voĉojn ĉirkaŭ mi. Sed ankoraŭ certan tempon mi sukcesis aljuĝi nur unu el ili al konkreta persono. Ĝi estis la voĉo de mia patrino, kiu ripete vokis min per mia nomo. Mi aŭdis ŝin, sed mi ne sukcesis videble reagi, ĉar mi povis nek moviĝi nek paroli. Mi batalis kaj batalis. Tiel volonte mi dirus al ŝi, ke mi komprenas. Ŝi pensis, ke mi ankoraŭ plu troviĝas en senkonscio. Sed mi jam estis en maldormema stato. Kaj estis tio ĝuste ŝia voĉo, kiu min iom post iome eligadis el zono de la morto kaj revenigis min reen en la vivon.“

Dio enskribis niajn nomojn en siajn manplatojn. „Vekiĝi mi povas nur tiam, kiam min la aliulo vokas per mia nomo,“ asertas mia nevo. „Ĉar nur poste mi estas certa, ke li vere vokis min.“ La nomo estas pli ol simpla vorto. Ĝi apartenas al nia identeco. Ni aŭskultas ĝin en profundo de nia animo. Tiel kiel elvokas fortan reagon en nia cerbo rigardo je ni en spegulo, same ni reagas ankaŭ je nia nomo.

Dio proklamas: „Mi donis al vi nomon, vi estas la mia“ (Jes 43,1) Tiu ĉi eldiraĵo estas por mi senlima konsolo.

 HOMILIO DE LA ĈEFEPISKOPO MONS. JAN GRAUBNER KADRE DE LA 48-A KONGRESO DE I.K.U.E. EN OLOMOUC 1995

Karaj gefratoj en Jesuo Kristo! Mi volas komenci per anekdoto. Oni diras pri unu skoto, ke lin trafis malfacilaĵoj en laborokupo kaj lia familio malsatis. Li vizitis pilgrimlokon, kie li pie preĝis kaj petis pri miraklo: “Dio, donu, ke mi gajnu en loterio, por ke mi vivtenadu infanojn.” Forpasis tuta monato, la malsato pligrandiĝis kaj gajno nenia. Skoto perdis sian piecon kaj kiam li denove vizitis pilgrimlokon, anstataŭ petoj li al Dio riproĉis: “Nur unufoje en la vivo mi petis Vin, Dio, pri miraklo kaj Vi ne helpis al mi”. Kaj tiutempe li aŭdis elĉiele voĉon, kiu diris: “Mi volis elaŭdi vin, sed mi petas, almenaŭ unufoje aĉetu la lotbileton”. Mi diras tion, ĉar ni ĉi-momente dum la sankta meso preĝas por granda donaco de paco por ni kaj por la mondo. Vera paco estas antaŭ ĉio donaco de Dio. Ne estas eble, ke la homo per sia volo, per sia potenco kreu en la mondo pacon. Jam la efektivigon de tio provis tuta vico da homoj, sed ĉiam ili finiĝis kiel diktatoroj. Kaj ilia paco estis ligita kun multaj oferoj kaj doloroj. La homo ne povas veran pacon doni, li devas humile pri ĝi peti, sed samtempe li devas kunlabori kun Dia donaco. Kaj se ni hodiaŭ petas pri la paco en la mondo, ni devas samtempe senti respondecon pri la vera paco en niaj koroj, ĉar nur kun tiu ĉi Dia paco en la koro ni povas krei pacon inter la homoj, inter kiuj ni vivas. Tiel, kiel vi spertis, ke la koron plenigas la paco, se Dio pardonis kaj loĝas kun sia graco en ni, tiel la paco inter ni devas komenci per vera pardono. Tiel, kiel Dio aŭskultas nin, tiel simile estas grave, ke ni aŭskultu la aliajn.

Ĉiu el ni certe havas sperton kun malbona komunikado kun aliuloj, eĉ se ĉiuj parolas per la sama lingvo. Ekzemple, se unu parolas kaj alia anstataŭ aŭskulti lin jam cerbumas, kiel respondi. Aŭskulti estas komenco de interkompreno. Interkompreno, malfermiteco kaj kontaktoj estas vojo al disvastigo de la paco.

Mi ĝojas, ke mi parolas al tiuj, kiuj volas labori por la vera paco. Kaj por pli bona interkompreniĝo inter la homoj vi volonte eĉ ellernis novan lingvon. Ho sukcesu, ke ĉi tiu via ideo disvastigu sin en la mondon ankoraŭ pli, ke ni kapablu kompreni ankaŭ parolon de la aliuloj, ke ni estu kapablaj akcepti homon, kiu estas apud ni. Kompreni la aliulon ofte postulas la saman aŭ eĉ pli grandan penon ol ellerni novan lingvon. Tial mi volas dum ĉi tiu sankta meso peti por vera paco en la mondo, mi volas peti por la Dia donaco de paco kaj samtempe por la komplezo de ĉiuj homoj de bona volo, antaŭ ĉio de tiuj, kiuj estas kristanoj, ke ili havu kuraĝon oferi ĉiun penon por la efektiva konstruo de interkompreno kaj paco. Amen.

 „DONU AL MI TIUN ARMILON“

Patro Pio, kiun oni ofte nomis „viva rozario“, foje skribis al sia spirita patro: „Potenco de diablo, kiu atakas min, estas grandega.“ Dum tiu batalo la konstanta preĝo de la rozario fariĝis por li la plej efika armilo.

Foje patro Pio tiurilate rakontis pri sia sonĝo: „Iun vesperon mi estis en ĥorusejo kaj mi preĝis. Subite min ĝenis bruaj krioj. Ili alvenadis el la placo antaŭ la preĝejo. Mi aliris al fenestro. Ekstere mi ekvidis furiozantan homamason, kiu kriis: »Forigu Jesuon! Forigu patron Pion!« Tuj post tio mi retiriĝis kaj ĉion mi konfidis al la Virgulino Maria. Ŝi donis al mi malgrandan armilon, tute malgrandan. Tiel malgrandan, ke ĝi estas kaŝebla en hararo. Mi reiris al la fenestro kaj mi montris al homamaso tiun armilon; ĝi pendmoviĝis de flanko al flanko. Jen subite ĉiuj sur la placo terenfalis, kvazaŭ ili estus senkonsciaj. Mi foriris por preĝi. Post momento mi el la placo denove aŭdis voĉojn. Mi revenis al la fenestro kaj mi ekvidis grandegan homamason. Tiam mi laŭte ekkriis: »Kiuj vi estas?« Kaj ili kriis: »Vivu Jesuo! Vivu la Virgulino Maria! Vivu patro Pio!« – »Ah, vi ja estas miaj spiritaj infanoj,« mi rediris. »Ĉiam preĝu rozarion kaj neniu kapablos kurbigi eĉ ne unu haron sur via kapo.«“

Kiam foriris patro Pio reen kaj ne povis tuj trovi unu el siaj rozarioj, plej ofte li ilin demetis sub litkusenon aŭ sur noktotablon, li sin turnis al sia kunfrato patro Onorat Marcucci, kiu dum lastaj preskaŭ kvar jaroj estis konstante kun li, kaj gaje diris al li: „Donu al mi tiun armilon, per kiu oni venkas batalojn!“

Antaŭvespere de sia foriro el tiu ĉi mondo patro Pio postrestis al siaj spiritaj infanoj testamenton: „Amu la Virgulinon Maria kaj strebu, ke Ŝi estu amata. Konstante preĝu la rozarion!“

al la indekso

 KOMUNECO EN DIO LIMOJN NE KONAS

La liturgia jaro al ni en sia nehaltebla paso denove alportas tiun belan periodon kun la Tago de Mortintoj. La lokoj de ripozo de karegaj mortintoj eklumiĝas kaj ekfloras esprimoj de dankemo de iliaj proksimuloj. Sed ĝi estas ankaŭ la tempo, dum kiu ni povas per eksterordinara maniero travivadi tion, kion la Kredkonfeso nomas “communio sanctorum” – komuneco de la sanktuloj.

Danke al Jesuo Kristo, kiu estas nia Lumo, ni ne estas, rilate al realeco de postmorta ekzistado, referencitaj nur al iuj konjektoj aŭ nuraj homaj fantaziaĵoj. Dio al ni pere de sia Filo, pere de sia Vorto diras klare, ke per la morto nia vivo ne finiĝas, sed ke estas por ni preparita ĉielo, kiun Li proksimigas al ni per imago de edziĝfesteno.

Sed Li ne prisilentas, ke por tiuj, kiuj lian inviton rifuzas kaj ĝis la morto en tiu rifuzado restadas, tio estos eterna ekzistado sen proksimeco de Dio – do infero. Dio ne tenas sin al homoj kiel al neplenaĝaj estuloj, kiuj ne povas responsi pri sia sorto; ĉi tie montriĝas grandeco de la homa libereco, kiu eĉ al damnitoj lasas rajton postuli sian damnon. Kuriozeco de la kristanismo estas en ĝia konvinko pri grandeco de homo: nia vivo estas grava afero – ekzistas io nerevokebla, ankaŭ la nereprenebla pereo – kaj kun konscio pri graveco de tiu ĉi fakto la kristano devas vivi. La aperoj en Fatimo, kie la Virgulino Maria permesis al paŝtistetoj la inferon por momento ekvidi, tiun ĉi gravecon konfirmas.

TION, KION OKULO NE VIDIS KAJ ORELO NE AŬDIS

Estas kaj restas vero, ke “tion, kion okulo ne vidis kaj orelo ne aŭdis, kaj kio en la koron de homo ne eniris, Dio preparis por tiuj, kiuj Lin amas.” (1 Kor 2,9), kiel skribas la sankta Paŭlo. Ion pri ĝi ni tamen povas diri. Ekzisto de la ĉielo baziĝas sur tio, ke Jesuo Kristo – kiel Dio – estas ankaŭ homo; Li donis al la homa estado lokon en la estado de Dio mem. Homo estas en la ĉielo tiam kaj en tia grado, en kiu li estas kunigita kun Kristo, per kio li trovas lokon de sia ekzisto kiel homo en ekzisto de Dio. Se baziĝas la ĉielo sur ekzistado en Kristo, poste ĝi inkluzivas kunekzistadon de ĉiuj tiuj, kiuj kune formas unu korpon de Kristo. La ĉielo estas por ĉiu ankaŭ ĉielo individua – ĉiu vidas Dion siamaniere: “Al la venkanto mi donos el la kaŝita manao, kaj mi donos al li blankam ŝtoneton, kaj sur la ŝtoneto novan nomon skribitan, kiun konas neniu krom la ricevanto”, estas skribite en la libro de Apokalipso de sankta Johano (Apo 2, 7). La ĉielo estas kaj rekompenco – do la respondo al la vivo de homo kun sia konduto kaj siaj suferoj, kaj ankaŭ samtempe tute la graco de la donacita amo. Tiel tion primeditas Benedikto la 16-a.

MATURIĜI POST MORTLIMO

Sed ne ĉiu en la momento de la morto estas tiel matura, por esti kapabla vivi en la ĉielo. Sed se estas la decidiga direktado en ordo, ekzistas ĉi tie ebleco “maturiĝi” eĉ post sojlo de la morto. Tial ni parolas pri purgatorio. La purgatorio estas interne necesa procedo de la metamorfozo de homo, en kiu li fariĝas taŭga je Kristo, taŭga je Dio, kaj do taŭga je unueco kun la tuta komuneco de la sanktuloj. La centra “jes” de la kredo savas – sed tiu ĉi baza direkto ĉe plimulto de la homoj estas surkovrita per iu krado de egoismo, de kiu ili ne kapablis sin liberigi. La homo akceptas mizerikordon, sed li devas transformiĝi.

Kaj kio koncernas nian helpon al la animoj en la purgatorio? Homo estas neniam nur “li mem” aŭ – pli bone dirite: li estas li mem en ceteruloj, kun aliuloj, pere de ceteruloj. Ĉu ili lin malbenas, aŭ lin benas, ĉu pardonas al li kaj transformas lian kulpon je amo – tio jam estas koncernaĵo de lia propra vivo. Renkonto kun Kristo estas renkonto kun la tuta lia korpo, kun mia kulpo rilate al la suferantaj membroj de tiu ĉi korpo kaj pardonanta amo, kiu fontas el Kristo. La ebloj helpadi kaj pridonacadi por kristano ne estingiĝas per morto, sed ili inkludas la tutan komunecon de la sanktuloj en tiu ĉi mondo eĉ en la dua flanko de la mortsojlo.

KOMUNECO DE LA SANKTULOJ

Preĝo, portata per la amo al Dio kaj al niaj mortintoj, estas bonega realigado de tio, kio estis menciita komence – la komuneco de la sanktuloj. Indulgencoj por la animoj de la mortintoj, kiuj estis dum historio ofte tiel malbone komprenitaj kaj malrespektitaj, estas io tre valora. Sankta paroĥestro de Ars Jean B. M. Vianney diradis: “La indulgencoj estas oraj spikoj, kiujn ni nun piedpremas, sed pri kiuj ni foje tre sopiregos – dum la tempo de la purgatoria malsato.” Eble estas bone memorigi, ke la indulgencoj ne estas pardono de la pekoj, sed ili estas pardono de la punoj pro la pekoj, kies kulpo jam estis pardonita.

Al niaj mortintaj karuloj ni tiel povas esprimi amon eĉ post sojlo de la morto; kaj ankaŭ male: tiuj niaj geamikoj en eterneco, kiuj jam atingis plenan kunecon kun Dio, per sia propeto helpadas al ni. Tiel tion diradis Benedikto la 16-a: “Homo, kiu kredas, neniam estas sola!” La komuneco en la amo – en Dio – ne konas limojn.

 EN LA LANDO ANTAŬ EKSTERMO

“Pli bone estas vivi per sengrasa pano, sed pace en Polujo”

Multjarcenta kunekzistado

Dum jarcentoj la juda memoro pri Pollando kaj pri interrilatoj kun ĝi estis bonaj, kaj eĉ tre bonaj. Tio estis esprimita en multaj hagadoj, do alegorioj, en kiuj buntaj rememoroj estas abunde satigataj per imagoj kaj emocioj. Jen unu el ili, kiun rakontis rabeno Byron L. Sherwin:

“Legendo diras, ke Kazimiro la Granda, la reĝo de Pollando, plenumis la devon al siaj regatoj kaj edziĝis kun reĝino, kiu ne havis koron. Malliberigita en la edzeco sen amo, en kastelo kun altaj muroj, la reĝo sentis sin sola kaj neamata. Kazimiro, pri kiu estis dirate, ke li renkontis Polujon lignan, kaj lasis masonitan, sentis, ke lia vivo estas malplena, kaj la koro ŝanĝiĝas je ŝtono. Tiam aperis Esterka. La legendo ne klarigas, kiel, kie kaj kiam tio okazis. Sed estis klare, ke ilia amo estis vera, pura, stabila kaj pasia. Aperis jen la amata, pri kiu li sonĝis ĉiunokte, aperis la animo, kun kiu li povis unuiĝi. Kvankam ili ne havis unu kun la alia multan komunan, ili estis reciproke similaj unu al la alia ĉiurilate. Ili estis du partoj de unu tuteco, unu persono dividita je dueco, kiu denove povis unuiĝi. Ĉiu momento travivita komune estis mirakla. Ĉiu momento dise estis la vera turmento. Kazimiro estis la reĝo de Polujo, ŝi estis judino. Kvankam estante komune, ili kredis, ke amor vincit omnia – la amo venkigas ĉion, sed en la profundo de koroj ili sciis, ke estante la idealaj geamatoj, ili tamen ne povas malkaŝe vivi kiel geedzoj. Ilia kuniĝo estis samtempe kaj fizika kaj anima, sed la socio, en kiu ili vivis, neniam permesus ĝin leĝigi.”

En ĉi mora juda rakonto oni povas ekvidi la simbolon de multjarcenta kunekzistado de poloj kaj judoj: “Kvankam ili ne havis reciproke multon komunan, ili estis similaj reciproke ĉiurilate”. La similecoj estis tre multaj kaj do ili kaŭzis, ke poloj kaj judoj vivis unu apud la alia kaj kune kun si, kvankam ankaŭ kontraŭ si. Maleble estas prezenti ambaŭflankajn rilatojn laŭ – kiel tio estas ofte farata – nur laŭ unu paradigmo (estis bone aŭ tre bone aŭ estis malbone aŭ tre malbone), ĉar la kunekzistado daŭradis tiel longtempe, kiel longe daŭras 1050 jarojn longa historio de Pollando. Estis en ĝi la periodoj pli bonaj kaj malpli bonaj, proksimeco kaj fremdeco, sed neniam aperis la malamikeco, kiu kaŭzus amasajn forpelojn (ekzilojn) aŭ sangajn persekutadojn de judoj flanke de iliaj polaj najbaroj, kiel ili tion spertis en aliaj regionoj de Eŭropo kaj mondo.

Ne estis hazardo nek escepto la vortoj, kies aŭtoro estas Moseo Isserles (1525-1572) – unu el la plej grandaj polaj rabenoj, kies sinagogo kaj tombo en Krakovo estiĝas, precipe printempe, la celo de multaj judaj pilgrimoj: “Pli bone vivi je sengrasa pano, sed pace en Polujo, ol restadi en pli bonaj kondiĉoj en landoj malsekuraj por judoj” (Responsa n-ro 73). Anstataŭ tio en la letero al sia estinta lernanto en Germanio, Isserles skribis: “En ĉi tiu lando ne ekzistas la obstina malamo kontraŭ ni, tiel kiel estas en Germanujo. Restadu tiel plu, ĝis la alveno de Mesio”.

La dialogo en la ombro de Holokaŭsto

Du lastaj strofoj de la kortuŝiga, skribita baldaŭ post la Ŝoaho, “Elegio de judaj urbetoj” de Antonio Słonimski tekstas:

Jam malestas ĉi urbetoj,
kie bibliaj kantoj
Vintro ligis kun pola kanto
kaj la slava aflikto,
Kie maljunaj judoj en fruktejoj
sub la ombro de ĉerizarboj
Priploradis sanktajn murojn
de Jerusalemo.
Malestas jam ĉi urbetoj,
forpasis perombre
Kaj ĉi ombro kusiĝados
inter niajn vortojn,
Antaŭ ol proksimiĝos fratece
kaj ligiĝos denove
Du popoloj per la sama
satigataj sufero.

Jes, “ĉi ombro kusiĝados inter niajn vortojn”! Unu el la plej malbonaj rezultoj de la dua mondmilito por Pollando kaj poloj estas – apud mortado kaj suferado de milionoj da homoj, grandegaj materiaj perdoj, grandegaj teritoriaj perdoj, granda translokigo de la ŝtatlimoj – la radikala ŝanĝo de la juda memoro pri Pollando. La rabeno Byron L. Sherwin esprimis tion tiel: “Ni, judoj neniam povas forgesi tion, kion ni atingis en Krakovo, Varsovio, Lublino, sed ni neniam ankaŭ forgesos tion, kion ni perdis en Treblinka, Majdanek, kaj en Auschwitz-Birkenau.” La 7-an de junio 1979 papo Johano Paŭlo la Dua diris: “Ĉi tiu nacio, kiu de Dio Jahve ricevis la ordonon »Ne mortigu«, en speciala grado spertis sur si la mortigadon”.

Pro tio ni devas persisteme kaj laŭte voki: Germanaj naciaj socialistoj ja sur la polaj teritorioj organizis la koncentrejojn kaj krematoriajn fornojn! Germanaj naciaj socialistoj ja alportadis sur la polajn teritoriojn judojn, ofte el malproksimaj regionoj de Eŭropo, nur tiucele, por ilin mortigi ĝuste ĉi tie, kaj en nenia alia loko! Germanaj naciaj socialistoj ja faris el la pola teritorio la judan tombejon sen tomboj! Malgraŭ, ke ni ne akuzas ĉiujn germanojn tiam vivantajn, tamen satanajn kruelaĵojn faritajn al judoj, ekzakte ekplanitajn kaj programite realigatajn, faradis germanoj! Ĝuste ili ŝanĝis por ĉiam la judan memoron pri Pollando. Judoj venadas al Pollando por vizitadi la tombejojn kaj tombojn de antaŭ Ŝoaho, sed ankaŭ la lokojn de la turmentado kaj mortado de proksimuloj, kies korpoj estis bruligitaj en krematorioj. Oni devas memori, ke poloj estis planitaj fare de la germanaj naciaj socialistoj por laŭvica malamo kaj morto.

Se ni diras la vorton rozario, ni povas imagi ĝian formon kaj enhavon. La formo, ĝi estas la ĉeneto plena de globetoj kun kruceto je la fino, la enhavo estas la senco de la rozario. Kion la rozario enhavas? Kian rolon ĝi ludas en la preĝo kaj en la spirita vivo de la kristanoj? Kaj la Virgulino Maria estas la reĝino de tiu ĉi belega enhavo. La traktaĵo pri la rozario memkompreneble meritus vicon kaj vicon da konsideroj, meditoj kaj analizoj. Sed hodiaŭ ni nur mallonge enpensiĝu pri la rozaria preĝo.

La rozario estas la preĝo malfacila. Iu eble dirus facila, ĉar daŭre estas ripetataj la samaj preĝoj al la Virgulino Maria kaj al Dio. Sed vivi kaj enpenetri sin en la enhavon de ĉiu mistero ne estas facila. Jes, dum la rozario nia buŝo ripetas konstante la samajn petojn, alvokojn kaj pensaĵojn, sed de tio, kion diras nia buŝo, devas esti starigita meditado pri la apartaj misteroj. La rozaria preĝo estas la preĝo mistera, ĉar ĝi estas la preĝo, kiu rilatas vicon da misteroj el la vivo de la Virgulino Maria. Ĉar ili eliras el ŝia vivo, Ŝi estas la reĝino ne nur de tiuj misteroj, sed ankaŭ de tiu preĝo. La rozaria preĝo ne instruas nin nur tion, kion ni diras, tion ni kapablas ĉiuj tre bone, kiuj la rozarion preĝas. La rozaria preĝo nin instruas kontempli, mediti kaj eĉ, kiu bone la rozarion preĝas, en tiujn misterojn eniĝi. La rozaria preĝo ne estas nur simpla ripetado, stereotipa “gurdada” ripetado de io, sed ĝi estas la vojo al Iu kaj en ion. Post ŝtupoj de la apartaj Saluton Maria ni aliras al Dio. En la rozario estas la apartaj Saluton Maria ŝtupetoj sur ŝtuparo al kompreno de la misteroj, pri kiuj ni meditas. La rozaria preĝo estas la preĝo, kiu estas por la Virgulino Maria precipe agrabla. Ne nur pro tio, ke en ĝi Ŝi estas honorata, sed antaŭ ĉio tial, ke ĝi la kristanon gvidas al Dio.

Ne estas vero, kiel oni ofte riproĉas al la rozaria preĝo, ke ĝi koncentriĝas al persono de la Virgulino Maria, tio estas miopa obĵeto. La homo, kiu bone komprenas la rozarian preĝon vidas la Virgulinon Maria kiel perantinon al tiuj misteroj, kiujn en ŝian vivon enmetis Dio. Estas necese pere de la Virgulino Maria dum la rozaria preĝo eniradi en la misterojn, kiuj eliras el Dio. Ni preĝu la rozarion tiusence kaj tiustile. Ni prenu en la manon helpilon, kiun ni povas aĉeti. Ni diru perbuŝe la vortojn, kiujn ni kapablas ellerni. Ni turnu la atenton al la Virgulino Maria, kiun ni povas peti kaj ni serĉu en la rozaria preĝo Dion, kiun ni povas ekkonadi.

Sac. D-ro Max Kašparů

 al la indekso

Ĉeĥa sacerdoto kaj politikisto. Post la sacerdotiĝo en la jaro 1892 li aktivis en animzorga servo kaj kiel instruisto de sociologio. Li estis fondinto de la Ĉeĥoslovaka popola partio, en la jaroj 1919-1938 li estis ĝia prezidanto, deputito de la Nacia Asembleo kaj ministro en kelkaj registaroj. Post eksplodo de la dua mondmilito li estis prezidanto de la ĉeĥoslovaka registaro en Londono. Post la milito li denove estis prezidanto de la registaro. La 20-an de februaro 1948 li kun pluaj demokratiaj ministroj demisiis. Marte li estis fare de komunistoj arestita kaj la reston de la vivo li pasigis en deviga internigo.

Jaroslava Hamajdová