Karaj legantoj, karaj gefratoj en Jesuo Kristo, akceptu mian korsaluton komence de la nova jaro 2018. Rapide ni transpaŝis ĝian sojlon, ĉar nekredeble la tempo rapide pasas. Post la bela tradicia IKUE-renkontiĝo, kiu pasintjare okazis en la ĉefa bohemia Maria-pilgrimloko Svatá Hora u Příbrami, la nunjara atendas nin de la 4-a ĝis la 6-a de majo 2018 en la dua plej grava kaj belega Maria-pilgrimloko de Moravio – la surmonta Svatý Hostýn, iom konata al la partoprenintoj de du IKUE-kongresoj okazintaj en Ĉeĥio – la 48-a en Olomouc 1995 kaj la 55-a en Kroměříž 2002. Tiam ni vizitis tiun ĉi belegan lokon nur por kelkaj horoj, sed ĉi-foje ni tie ĝuos belegan medion sub ŝirmo de la Virgulino Maria dum tri tagoj, kaj ekzistas la eblo laŭdezire plilongigi sian restadon tie. Ni do havos la eblon ne nur konigi nin kun ĉiuj vidindaĵoj de la pilgrimloko, sed ankaŭ kunigi nin kun Dio pere de la esperantlingva sankta meso kaj akiri sennombrajn Diajn gracojn kaj ŝirman protekton de la Virgulino Maria, kiu tiuloke estas arde honorata jam dum kelkaj jarcentoj. Do ne hezitu kaj partoprenu tiun ĉi IKUE-renkontiĝon! Ĉiuj aliĝintoj ricevos detalajn informojn, kiel senprobleme atingi la pilgrimlokon Sankta Hostýn.

La duan eblon, kiel travivi la tagojn en la kristana esperantista medio, proponas al ni de la 6-a ĝis la 13-a de aŭgusto 2018 okazonta la 22-a Ekumena Esperanto-Kongreso en la banloka urbo Poděbrady en Ĉeĥio. Se vi ankoraŭ ne aligis vin, do ne plu hezitu kaj vin aligu. La aliĝilon facile havigu por vi el la interretaj paĝoj: http://www.ikue.org/ aŭ http://www.ikue.org/cz/ aŭ http://keli.chez.com/. La historie riĉa banloka urbo Poděbrady certe plaĉos al vi.

Karaj legantoj, karaj gefratoj, la renkontiĝon kun vi dum tiuj ĉi nunjaraj aranĝoj ĝojatendas kaj tutkore vin salutas via frato

Homoj nomas “valoraj” certajn artverkojn, altvalorajn metalojn, valorajn kreskaĵojn, piedojn de futbalisto, kiujn eblas asekuri, malnovajn aŭtomobilojn ‒ veteranojn, kiuj mlarapide rustiĝas, vestojn de bela virino, kiu iam estis stelino. Iuj pagas multan monon por tiujn “valoraĵojn” akiri, ĝis ili mem poste povas havi nenion, ĉar ili mortos.

Kio do fakte estas valora? Mi opinias, ke la “valoreco” postulas, ke ni aliĝu al Dio, kiu kreis mondon kaj ĉe tio Li denove kaj denove diras: Tio estas bona! Kio estas bona? Tio, kion mi “ĵus” kreis!

La valorecon de ĉiuj aferoj, sed precipe de la vivo, ne eblas dubigi, se ni ekpensas pri la ago de la kreo. Tio ankaŭ validas, se ni prikonsideras tion, kio al ni ne ŝajnas esti komprenebla. Ekzemple grave handikapitan infanon. Ĉu ĝi estas valora? Jes, ĉar Dio ĝin kreis kaj estas tio mistero de Dio, kiam Biblio allasas neniujn esceptojn, sed diras: “Dio kreis ĉion, kaj ĝi estis bona, ĝi estis tre bona.”

Tiu homo, kiu nur ridetas kaj montras al evolucio, al mi klarigos, kiel li imagas “evolucion” el nenio kaj el tero, aŭ ekeston de delfeno kun ĝiaj kapabloj, kiam ĝi en malklara akvo elserĉas sian kaptaĵon helpe de radiolokigo.

Laŭ evoluciistoj ĉio “estiĝis el si mem”, kaj tiel rapide, ke ankoraŭ koncipo de la estonta generacio sukcesis pere de femalo, kiu estiĝis hazarde samtempe. Al tiuj, kiuj tion ĉion devenigis el miloj da ekzemploj el la vivo, mi gratulas al ilia fantazio. La scienco povas nur pruvi, ke tio tiel okazas en alotropismo, sed ne, ke tio okazas el si mem. Evolucio en pli granda tuteco ankoraŭ neniam estis pruvita.

La evolucio havas antaŭ ĉio alian mankon, kiu koheras kun nia temo: Ĉio perdas sian valoron, se tio ekestis hazarde ‒ ankaŭ la homo, se ĝi estas nur ia “peco da karno”, kion volonte argumentas probatalantoj de abortigoj.

Tiel, kiel antaŭ jaroj profetece skribis sankta papo Johano Paŭlo la Dua: “Mallumigo de sento pri Dio kaj homo nepre kondukas al praktika individualismo, utilismo kaj hedonismo!” Kaj ni povas aldoni: al abortigoj kaj al ideologioj kiel estas gender-ideologio!

Aliloke diras la papo: “Per tio estas korpo limigita nur al pure materia karaktero: ĝi estas nura organaro, funkciaro kaj fortaro, kiujn oni uzadas nur laŭ postuloj de ĝuo kaj povumo”, kaj la korpo ne plu estos perceptata “kiel realeco karakteriza por homo, do kiel signo kaj loko de rilatoj al aliuloj, al Dio kaj al mondo, tiel ke ĝia destino pri kuneca valoro de la korpo en geedzeco kaj en geedzeca amo jam havus neniun bazon.”

Nur el tiu vidpunkto estas la korpo de homo vere valora, kvalitece diferencanta kaj multe pli granda, ol kiam ni admiras belecon kaj kapablojn de la bestkorpoj.

Dio vidis, ke tio, kion Li kreis, estis “bona”, ni diras “valora”.

Kiu pri tio dubas, starigu vin antaŭ spegulon, rigardu vian vizaĝon kaj demandu vin, ĉu vi mem vin opinias kiel valoran, eĉ se vi ne estas Mozart, Ronaldo, Einstein aŭ Patrino Tereza. Kaj poste vi devus diri: “Mi estas valora, ĉar Dio min kreis, mi estis de Dio volata kaj Li min amas ĝis eterneco!”

Ĉu vere “min”? Jes, vin, “malgraŭ ĉio”, pripensu viajn pekojn kaj malfortaĵojn, sed tiujn Dio forĵetos, se vi tion mem volos. Tio estas ĉiam mirinda, sed tio estas tiel. Diras al ni tion Biblio denove kaj denove. Por Dio ni estas valoraj.

Kaj poste ni ekpensu pri specifaj donacoj, kiuj faras vivon de la homo en niaj okuloj speciale valoran, pli valoran ol de aliaj homoj, al kiuj eble la specifaj donacoj ne mankas, sed ni ilin supervidas. Kaj kompreneble ili estas tre variaj. Precipe ni estas surprizitaj, kiam ni ĉe iu evidente handikapita homo trovas donojn, kiuj al ni mem mankas.

Cetere: Dio mem faras diferencojn. Li iamaniere amas ankaŭ formikojn, sed antaŭ ĉio nin homojn. Ja eĉ per maniero, kiu nuntempe ŝajnas esti “politike nekorekta”, ĉar Li aparte elektis sian nacion! Li nin volas havi sanktaj kaj volas loĝi kun ni, en ni, kaj ne nur “dumvizite”, sed ankaŭ eterne en la ĉielo.

Tie estas por ni preparita loĝejo, kaj ne en iu komuna amasloĝejo, sed en tia beleco, kiun ni eĉ ne kapablas imagi. Kun Dio kiel kunloĝanto kaj kun multaj sanktuloj kaj karegaj kunloĝantoj, kiujn ni ĉiam ŝatus havi en nia proksimeco. Iel tiel ni povus prezenti al ni ĉielon.

La vivo estas valora jam tiel, kia ĝi estas, kaj kio nur se ni ekpensos pri fino, kion por ni homoj Dio planas.

Plue ekestas demando pri fino de la cetera viva kreitaĵaro, kiu laŭ Paŭlo kun ĝemado atendas elaĉeton. Tiun ĉi demandon ni devas lasi sen respondo, ĉar eĉ Biblio ne donas pri ĝi klaran respondon.

Precipe la vivo de la homo estas valora, de la komenco ĝis ĝia natura fino. Mi ne volus esti en haŭto de tiuj, kiuj celante, vole, neniigis milionojn da vivoj. Mi ne volus esti en ilia haŭto ĉe la lasta juĝo! Ĉu tio estas minacanta mesaĝo? Ne, nur la mesaĝo, kiu ĝuste tekstas: “Kiu venos por juĝi la vivantojn kaj la mortintojn!” Ke vi jam aŭdis tion? Eĉ vi tion enmese preĝis! Eble vi tion nur senpripense murmuretis. Sed tiu teksto tekstas tiel kaj ne alie.

La servo al la homo estas la servo al valoro, kiun Dio kreis. Servo al kreitaro, kiu estas “spuro” de Dio, kaj tial ni ne povas ĝin forigi. Tial estas bone, ke la vivo ekzistas, ĝi estas bona, bela kaj valora!

El VISION 2000 - 4/2017

“Kiu nuntempe leviĝos pro Dio?, demandis la kardinalo. Kiu kuraĝos rezisti kontraŭ nuntempaj persekutantoj de la Eklezio? Kiu kuraĝos leviĝi, armita nur per rozario kaj Plejsankta Koro, por fronti la armeojn de la morto de nia tempo?”

Tiuj nuntempaj “armeoj de la morto”, kiel la kardinalo eksplikis, estas “relativismo, indiferentismo kaj malestimo de Dio”. “Kiu al tiu ĉi mondo diros, ke la ununura li bereco, pro kiu valoras morti, estas la libereco kredi?”

La milito en Vendée, kiu daŭris de la marto ĝis la decembro 1793, estis la popola insurekcio kontraŭ franca revolucia respublikana regado. Organizis ĝin memelektita katolika kaj rojalista armeo, formita plejparte el kampuloj.

Post malvenko de insurekcio estis dekmiloj da civiluloj masakritaj per tiel nomataj “inferaj kolonoj” de respublikana generalo Louis Marie Turreau. Multajn el tiuj, kiuj tiel mortis, la Eklezio beatigis. La gvinea kardinalo diris, ke tiuj, kiuj entrudigas steriligon, abortigon kaj kontrolon de populacio, precipe en Afriko, estas moderna analogio de tiuj inferaj kolonoj.

“Ankaŭ nuntempe, eble eĉ pli multe ol antaŭe, revoluciaj ideologioj volas detrui naturan spacon por sin donacadi, por ĝoja malavareco kaj amo! Mi parolas ĉi tie pri la familio! La gender-ideologio kaj malestimo de fekundeco kaj fideleco apartenas al sloganoj de tiu revolucio.”

La kardinalo aldiris, ke la modernaj revoluciuloj volas same kiel en Vendée likvidi familiojn. “Tiuj ĉi novaj revoluciuloj timas malavarecon de grandaj familioj. Ili ridindigas kristanajn familiojn, ĉar tiuj enpersonigas ĉion tion, kion ili malamas. Ili malhezitas ataki Afrikon per novaj inferaj kolonoj, por insisti je familioj kaj devigi ilin al sterilizigo, abortigo kaj kontraŭkoncipo. Afriko, same kiel Vendée, rezistos! La kristanaj familioj kie ajn en la mondo devas esti ĝojaj ĉefuloj de rezisto kontraŭ tiu ĉi nova diktaturo de egoismo!”

La kardinalo Sarah alvokis francan popolon, ke ĝi vivu kun famo de siaj antaŭuloj en Vendée kaj li defendis tradician kristanecon meze de novaj atakoj. Nune en Oriento, en Pakistano, en Afriko, niaj kristanaj gefratoj mortas pro sia kredo, frakasataj per hordoj de islamismaj persekutantoj. Kaj vi, popolo de Francio, popolo de Vendée, kiam vi leviĝos kun pacarmiloj de la preĝo kaj la kristana amo, por defendi vian kredon?

Geamikoj, en viaj vejnoj torentas sango de la martiroj, restu al ili fidelaj! Ni ĉiuj estas spiritaj filoj de martirigita Vendée!”

 LAIKA FILINO DE LA EKLEZIO VEKIĜAS

Fabrice Hadjadj estas la franca filozofo kaj verkisto. Li devenas el la familio kun la judaj radikoj, lia patro estis la disĉiplo de Maŭ Zedong. Kune kun la patrino ili batalis sur la stratoj de Parizo kontraŭ CRS (Compagnies Republicaines de Securite ‒ la francaj taĉmentoj de nacia policpreventaro) dum la maja revolucio de la jaro 1968. Kvankam Hadjadj elkreskis en la ateisma-anarĥia klimato, tamen senatende li konvertiĝis al katolikismo kaj akceptis la bapton en la abatejo Saint-Pierre de Solesmes en la jaro 1998. Nun li prezentiĝas kiel “Judo kun la araba familia nomo kaj la katolika konfesio”, kio en Eŭropa Unio estas la akto de la civila kuraĝo. Lastatempe li publike asertis sur la paĝoj de la semajna revuo “Famille Crétienne”, ke “Francio malvenkas la militon kontraŭ islamo, ĉar francoj infaniĝis, mankas al ili kuraĝo. Ili ne volas pacon, sed ili volas trankvilon senkonsidere al ĝia prezo”. Samtempe Hadjadj atentigas pri la senĉesaj atakoj de la Malbona Spirito, pro tio oni devas batali: “Oni devas manpreni glavon por disvastigi la Reĝejon de la Amo. Se ni denove ne malkovros en ni mem la kuraĝon de batalanto, kiun jam prikantadis la Sankta Bernardo, ni estos venkitaj fare de islamanoj, same je la spirita dimensio kiel ankaŭ je la materia ‒ avertas la filozofo.

Aliloke plua franca verkisto Michel Houellebecq, la aŭtoro de la famkonata libro “Humileco”, opinias, ke en Francio pro la influo de la premo de islamanoj kaj malforte majstranta kontraŭ ili ateismo, reviviĝas katolikismo. En lia aserto la konfesantoj de Jesuo Kristo en Francio amas-nombre mobiliziĝas kaj montras sian forton. Kiel li tion konceptis: “La kaŝita fasko tuj revenis sur supraĵon”. Ĉu do ankoraŭ ne estas tiel malbone?

Andrzej Rafał Potocki
El la semajnrevuo wSieci n-ro 44/2017
esperantigis Stanisław Śmigielski

al la indekso

 LA TEMPLO DE LA SANKTA SPIRITO

La plej konata kaj la plej vizitata en Moravio estas pilgrima loko Hostýn. Ĝi estas monto alta 736 m, kovrita de arbaroj. De ĝia supro kiel blanka kolombino trarigardas grandan parton de Moravio pilgrima preĝejo. Historio de Hostýn datiĝas de praepoko. Tiam estis ĉi tie granda fortikaĵo, kiel tion dokumentas 1800 m longaj fertraboj, konservitaj ĝis nuna tempo. Laŭ elfosaĵoj oni konkludas, ke la fortikaĵon konstruis gento de Keltoj, kiuj ĉi tie loĝis. Tiu ĉi malnova popolo foriris de ĉi tie en la kvara jarcento post Kristo.

Kiam en Moravion venis en la 6-a jarcento Slavoj, ili trovis fortikaĵon de Hostýn liberan kaj okupis ĝin. Laŭ malnova popola rakonto alvenis al fortikaĵo de Hostýn ankaŭ sanktaj Cirilo kaj Metodio kaj por memoro pri sia vizito ili postlasis tie bildon de Virgulino Maria kaj proponis al tiamaj loĝantoj, ke ili ĉiam honoru la sanktan Marian.

Pliproksimiĝis la jaro 1421 kaj en Moravion invadis tataraj taĉmentoj. Tiamaj loĝantoj eksciis pri kruelaĵoj, kiujn faris tataroj, pro tio tiuj, kiuj loĝis en proksimeco de Hostýn, grandamase forlasis siajn hejmojn, okupis fortikaĵon de Hostýn kaj fortikigis sin tie kontraŭ ebla tatara atako.

Tataroj fakte almarŝis al Hostýn. Sed ili ne sukcesis konkeri la fortikaĵon. Tataroj do decidis venki la moravanojn per malsatigo. Moravanoj baldaŭ suferis pro malsato kaj ĉefe pro soifo. Ili petis helpon de Patrino de Dio. La Virgulino Maria plenumis ilian peton. Ŝi helpis per terura fulmotondro kune kun fortega ventego. Ankaŭ sur la monto ekfontis la akvo. La uragano disĵetis tatarajn tendojn, fulmoj kaj torentakvoj atakis kaj superakvis tatarajn tendarojn. Inter tataroj ekestis granda ĥaoso. Tion eluzis kristanoj refreŝiĝintaj per akvo el la fonto kaj kontraŭatakis la tatarojn. Ili atingis grandiozan venkon kaj tataroj forfuĝis de Hostýn. La batalo ĉe Hostýn daŭris ekde la 10-a ĝis la 12-a de majo 1241. Kiam tataroj spertis grandan malvenkon ĉe urbo Olomouc la 25-an de junio 1241, kie estis mortigita ilia komandanto Peta, ili forkuris en Hungarion al sia dua komandanto Batua. Ĉi tie ili eksciis, ke mortis ilia ĉefa armeestro Oktaj en Azio. Tataroj forlasis Eŭropon kaj revenis en sian patrujon.

Niaj antaŭuloj post la venko kontraŭ tataroj promesis ĉiujare pilgrimadi sur monton Hostýn por esprimi dankon pro la savo antaŭ tataroj. Sian promeson ili plenumadis. Kiel videbla monumento estis konstruita preĝejeto sur monto Hostýn. Sur altaron en preĝejeto ili metis bildon prezentantan la Virgulinon Maria, kiu per sia mantelo ŝirmas moravanojn. En malsupra parto de la bildo estis pentrita monto Hostýn. La unuaj mencioj pri tio estas el la 17-a jarcento.

Venas la jaro 1620 kaj la monto Hostýn transiras en havaĵon de Václav Bítovský, kiu loĝas en Bystřice sub Hostýn. Li estas protestanto kaj protestantoj rifuzas procesiojn kaj kulton honore al Maria. Pro tio li kun ceteraj siaj samkonfesianoj elportis el preĝejeto ĉion eblan, eĉ la bildon de Maria, kaj ĉion li antaŭ preĝejeto forbruligis. Jam en la jaro 1629 estis la preĝejeto renovigita kaj ĝi ricevis novan bildon, sur kiu estas la Virgulino Maria tenanta Jesueton kaj ĵetanta fulmojn sur tataran tendaron. La bildo estas pentrita sur tabulo el tilia ligno. En la jaro 1658 la preĝejeto jam ne sukcesis ampleksi ĉiujn pilgrimantojn, tial nova posedanto grafo Jan Rotal pligrandigis ĝin ambaŭflanke kaj lia edzino mendis ĉe pentristo Eisenstein novan similan bildon. Ĝi estas farita tiamaniere, ke la Virgulino Maria kun Jesueto estas pentrita kolore, kaj monto Hostýn kun tatara tendaro batata per fulmoj estas faritaj el arĝento.

Granda ornamaĵo de Hostýn estas Kruca vojo de ŝtonaj kapeletoj, kiu borderas la tutan montosupron. Stilon de ili kaj la lokigon proponis arĥitekto Dušan Jurkovič. La Kruca vojo estis konstruata ekde la jaro 1900 ĝis la dua mondmilito. La bildojn el koloraj kaheletoj kreis akademia pentristo Jan Koehler. Du el ili estas faritaj en vitra mozaiko kaj ilia aŭtoro estas Joža Úprka.

Sankta Hostýn kun bildo de la Virgulino Maria – Venka Protektantino de Moravio – estas la plej vizitata moravia pilgrima loko, tial ĝi havas pseŭdonimon “Moravia Lurdo”.

La ĉeĥlingva informtabulo en Sankta Hostýn informas:

La plej supre situanta moravia pilgrimloko de la Ĉielenpreno de la Virgulino Maria en Svatý Hostýn (718 m) estis konstruita fare de konstrumastro Tomáš Šturn 1721-1747, eble laŭ plano de arkitekto Cirani. Konsekrita ĝi estis en la 28.7.1748 fare de Kardinalo de Olomouc Troyer. En la jaro 1787 ĝi estis aboliciita kaj malsanktigita. Denove renovigita ĝi estis en la jaro 1845 kaj ornamita per statuo de la V. Maria kun Jesueto ĵetanta fulmojn sur tatarojn de skulptisto Benedikt Edele, kune kun statuoj de la s-taj Cirilo kaj Metodio. Merite de Antonín Cyril Stojan okazis ĝia kronado en la jaro 1912. Bildon de la s-ta Venceslao sanktigis por Hostýn papo Leono XIII-a en la j. 1881. Artpentradon de la sanktejo faris Jan Zapletal el Prago en la okdekaj jaroj de la 19-a jc. En la j. 1930 ricevis la kirko ŝtalan tegmentan sistemon kaj la tegmento estis tegita per kupra tegmentaĵo, kaj fasado ricevis la ĝisnunan aspekton. Nova orgeno el Krnov el la j. 1953 havas 72 registrojn. Ŝtuparejo ekde akva kapelo ĝis la kirko estis aranĝita helpe de donacoj de la pilgrimuloj en la jaro 1964. Lumigo de la ŝtuparo estas el la j. 1969. Jara nombro da pilgrimuloj kaj vizitantoj atingadis preskaŭ kvaronon da miliono. La animzorga administrado en Sankta Hostýn ekzistas ekde la jaro 1887.

Dimensioj de la kirko: 48 x 32 m, alto ĝis supro de kupolo estas 28 m.

143 milionoj da infanoj en evoluantaj landoj suferas pro subnutrado, kvin milionoj ĉiujare mortas pro malsato, el tio duono estas la infanoj pli junaj ol kvin-jaraĝaj.

Male en Eŭropo 22 milionoj da infanoj suferas pro obezeco kaj tiu nombro ĉiujare alkreskas je 400 000.

250 000 infanoj pli junaj ol 15-jaraĝaj batalas kun armilo en la manoj. Nur en Respubliko Kongo estas 11 000 infanoj forportitaj kaj envicigitaj en servon de la armeo, 33 % de la viktimoj de seksa perforto estas forkaptitaj infanoj, kiujn la plenkreskuloj senkompate misuzas.

218 milionoj da infanoj estas devigitaj malfacile labori kaj estas senigitaj de ĉiu kleriĝo. 126 milionoj praktikas danĝerajn laborojn. En Afriko 200 000 infanoj laboras en orminejoj. En Bolivio laboras subtere 800 000 personoj pli junaj ol 18-jaraĝaj.

1 800 000 infanoj en la tuta mondo estas misuzataj por prostitucio kaj por pornografio kaj kiel viktimoj de tiel nomata seksa turismo.

En mizeraj kondiĉoj vivas “infanoj de la stratoj”. En Latinameriko estas 15 milionoj. En Afriko ili estas antaŭ ĉio georfoj post gepatroj, kiuj antaŭtempe mortis pro malsanoj kaj kiel viktimoj de la civitanaj militoj. Ĉirkaŭ 60 000 vivas en Moskvo, 12 500 en Budapeŝto, 5 000 en Bukureŝto.

HIV-pozitivaj infanoj en la mondo estas 2,3 milionoj, 90 % el ili vivas en Afriko, ĉiujare pro AIDOSO mortas 380 000 infanoj pli junaj ol 15-jaraĝaj.

Caroline Aigle naskiĝis en la jaro 1974 kaj kiel jam la 14-jaraĝa ŝi eniris armean lernejon. Kiel 25-jaraĝa ŝi fariĝis la unua batala aviadistino en la historio de Francio. Ŝi aviadis pli ol 1600 horojn precipe aviadilon Mirage 2000-5. Ŝi estis ĉampionino en triatlono. En armeo ŝi atingis titolon de majoro. Ŝi apartenis al seriozaj kandidatoj de Eŭropa Kosma Agentejo por enviciĝo al estontaj kosmonaŭtoj.

Carolina havis kun sia edzo Christoph (ankaŭ batala aviadisto) filon Markon. Kiam ŝi atendis sian duan filon Gabriel, oni konstatis, ke ŝi malsanas pro tre danĝera formo de kancero. Sed Caroline rifuzis neprokrasteblan terapion por ne endanĝerigi vivon de sia infano. Gabriel naskiĝis per akuŝtranĉo – antaŭtempe, sed senprobleme. Caroline dek kvin tagojn post akuŝo (21.8.2007) mortis en la aĝo de 32 jaroj.

Patro Pierre Demoures, kiu predikis dum ŝia entombigo, memorigis unu eksterordinaran okazaĵon.

Kiam Caroline kaj Christoph lin vizitis pro preparo de ilia geedziĝo, ili de li petis iun libron – sed ne tian, kiu rakontus pri ilia reciproka amo, sed pri la amo, kiu nin malfermas rilate al aliuloj.

Caroline, la virino, kies brilantajn rideton kaj okulojn ni neniam forgesos, volonte oferis sian vivon en tiu plej majesta batalo.

Demando de suferado okupas homojn jam de longe, precipe hodiaŭ, kiam ĝojo kaj volupto iĝis vivprincipo. Kaj homo staras antaŭ penso: Kiel povas amanta Dio permesi tiom da mizero? Jen kelkaj konsideroj al tiu ĉi brulema temo.

Literatura mondo festas nunjare (2015) 200 jarojn ekde morto de Matthias Claudius, unu el la plej komplezaj poetoj. Kial tiu ĉi poeto – ankaŭ kiel homo – ĝuas ankoraŭ nuntempe tian favoron? Ĉar li konservis al si spite de ĉiuj malfacilaĵoj kaj tragikeco dum la tuta vivo ĝojon el kredo kaj infanece ĝojan koron.

Li kaj lia edzino Rebeka devis al morto redoni kvar siajn infanojn. Kiam mortis etulo Matthias, deklaris pli poste tiu poeto: „Longe mi opiniis, ke mia kredo estas firma. Sed tiuhore, kiam mi metis mian Matthias en ĉerkon, nur malfacile mi tenis sindonemon kaj humilon. Mia kredo estis forte pruvata. Nur tiam mi spertis, kion signifas la vivo de la homo surtere. Kio estis antaŭe, tio estis nur infana ludo!“

Matthias Claudius spertis ĝisfunden tiun senkompatan „Kial?“ vid-al-vide al „sensenca suferado“, kiel ni tion plej ofte nomas. Tiu, kiu vidas proprajn infanojn suferi kaj morti, tiu trairas tra la plej furioza fajro de la tento. Matthias Claudius trairis ĝin kaj eliris el ĝi purigita kun pli granda lumo kaj pli granda kredo. Kun tia kredo, kun tia interna klara paska ĝojo, sinfordonemo, konsola kaj konsolanta, kiu tiom elradiiĝas el liaj poemoj kaj el lia vivo. Ĝi derivas de la bildo de la Savinto, kiun Li portadis profunde en la koro. Tial li foje skribis al sia amiko: „Kiu volas kredi je Kristo, tiu devas scii, kiel konsiliĝi sen Li.“

Multaj homoj rompiĝas ĉe grava suferado, kiun ili travivas ĉe aliuloj aŭ ĝin spertas sur si mem, antaŭ ĉio dum turmentado fare de diablo. Ne senkaŭze la suferado en kreitaro estas nomata kiel „roko de ateismo“, ĉar multaj sur ĝi kraŝas.

Tenebre kaj malfacile kiel grupo de kaptitoj trairas la mondon lamento kaj akuzo: Kiel povas ekzisti Dio, ĉiopotenca Kreinto de tiu ĉi mondo, nomata Patro, se Li lasas siajn homojn tiel kruele suferi? Ĝuste suferado de senkulpaj infanoj (Dostojevskij) fariĝas la plej akra akuzo kontraŭ Dio kaj ĝi priŝtelis multajn homojn pri ilia kredo kaj racio.

Sed – kaj tio estas ankaŭ vero: Tia suferado jam multajn homojn ankaŭ eltiris el letargio kaj burĝeca komforteco kaj alkondukis ilin al tio, ke ili malfermu koron al la suferanta mondo. Tiel ekzemple gravan viron de la proksimula amo, Friederich Bodelschwing, kiu kiel patro vidis suferi siajn kvar infanojn kaj kiu ilin perdis dum du monatoj pro malsano de difterio. En retrorigardo li foje diris: „Nur tiam mi vidis, kiel kruda povas esti Dio koncerne homojn, kaj tial mi iĝis mizerikorda al la aliuloj.“ Kaj pri multaj aliaj eminentaj personoj mi povus simile rakonti. Ankaŭ gigantan progreson de medicino oni ne povas ekspliki sen profunda konsterno pro la suferado en la mondo. La demando, kial ekzistas en la kreitaro tiom da nemeritita suferado, kial enĉiela Patro lasas tiom suferi tiel multajn siajn infanojn kaj ĉe tio Li ankoraŭ silentas – tiu demando estas malnova kiel la homaro mem. Kaj librojn, kiuj tion priskribis, enprenus neniu biblioteko. Ekzistas al tio senfine multaj respondoj, sed neniu nin trankviligas. Neniu fakte helpos, por ke ni la vivon pli bone toleru, se nin vizitos longe daŭranta sufero aŭ se ni devas ĝin rigardi ĉe aliuloj.

Iu virino, kiu devis tvavivi la plej gravajn fazojn de deprimiĝo, foje rakontis al mi, kiel ŝi decidiĝadis finigi sian vivon. Antaŭ tio ŝi ankoraŭ eniris preĝejon. Tie pendis granda kruco, sub kiun ŝi stariĝis. Ŝi ekrigardis Kriston kaj diris: „Mi ne plu povas tion elteni. Ne plu tio eblas. Pardonu al mi, ke mi tion nun devas fari.“

Tiumomente en ŝia interno heliĝis, ŝi eksentis varman lumon, el kiu ŝin alparolis iu voĉo: „Jen infano, kion mi faris, kiam estis al mi destinita tio plej malbona?“ Ekde tiu momento ŝi ekhavis tute alian sintenon al sia malfacila anima malsano. De tiu tempo ŝi estis liberigita de tia tento.

Tiel aspektas vorto en silentado de Dio kaj respondo al malfacila suferado. Tiun enhavas neniu libro, eĉ ne libro de Ijob. Ĝi estis pendigita en vivgrandeco sur la kruco. Kaj ĝi eniras en la homan deprimitan estulon pere de la mondo kaj serĉas eniron en ĉiujn domojn, kie estas sufero. Tio estis ankaŭ respondo de la papo Francisko, kiam li staris antaŭ tre forte suferata popolo en Filipinoj post granda naturkatastrofo: „Multaj el vi demandis vin mem kun rigardo fiksita al Kristo (krucumita): »Kial, Sinjoro?« Kaj al ĉiu el vi la Sinjoro el sia koro respondas. Mi havas nenion plian, por diri al vi. Ni rigardu Kriston: Li estas Sinjoro, Li komprenas nin, ĉar Li trairis ĉiujn provojn, kiuj sur nin falas... Pardonu, ke mi ne havas aliajn vortojn.“ (homilio de la papo Francisko en la meso en Tacloban, Filipinoj 17.1.2015) Ekzistas do nenia alia respondo. „Mi estas vorto de la amo de la patra koro,“ diris foje la Sinjoro al Henriko Seuse. Kaj pere de tiu ĉi „Vorto de la amo“ parolis Patro: „Ĉi tiu estas Mia Filo, la amata; aŭskultu lin!“ (Mar 9,7) Lin ni devas aŭskulti! Al Li ni devas rigardi! „Kiam ni pensas pri nia suferado, ni devas konsciiĝi kaj ekkoni, ke estas Dio, kiu tie ĉi suferas.“ (s-ta Juliana el Norwich)

Neniam povas esti sufero en kreitaĵaro traigita kaj klarigita per homaj pensoj. Ni devas ŝirmi nin kontraŭ tio, ke ni parolu senpripense pri silentado de Dio rilate al la sufero, kiam la Patro en mizeraspekto de sia Filo al ni parolas, „kun ni ploras kaj iras kun ni“ (papo Francisko).

La tuta vivo estas tro profunden enradikigita en Dia mistero de la kreitaro, ol ke ĝi estu eksplikebla. Tial povas la sufero esti akceptata nur per rigardo al Jesuo, kiu ĝin libervole kaj konscie surprenis en ĉiu ĝia hororeco. Kiu la suferon akceptos kun pacienco, tiel kiel memevidente li akceptas ĝojon, amon, dolĉan frukton, sanon, ĝuon, iun fojon li estos pridonacita per ekkono, „ke fakte tio estas Mi (Kristo), kiu ĉion, kion vi suferas, mem suferas.“ (s-ta Mechtilda el Hackeborn)

Ni ne estas kompetentaj, ni homoj (kaj tute ne la kristanoj), ke ni akceptadu nur belan, ĝueman, ĝojan, amuzan flankon de la vivo. Tia opinio malkaŝas krom tio supraĵan opinion pri ĉiuj niaj suferantaj gefratoj, kiuj nun estas solecaj, plorantaj, suferantaj pro malsato, lamentantaj, mortantaj. „Evitu homojn, kiuj penegas pri distriĝo, por ke ili sin iel tenadu rektaj!“ (Matthias Claudius)

Tio estas granda tento de nia tempo. Sed ĉe tio ni englitas ĉiam pli profunden en maron de malĝojo. La vivo tedas nin. Kaj benoj de la sufero estas al ni rifuzataj, kiel tion travivis granda viro kaj edukisto Johann Heinrich Pestolazzi, kiu pri si diris: „Sufero de mia vivo havis por mi pli grandan valoron, ol povis al mi doni ĝuo de mia vivo. La sufero de mia vivo ebligis en mi maturigi tion, kio alie en mi neniam maturiĝus, se mi estus feliĉa.“

Tiu ĉi paska kredo malaperas en nia okcidenta mondo per konsterniga maniero. Ni nur ekpensu pri helpado al memmortigo, pri eŭtanazio. Lumo de la espero malaperas al ni, „ekiĝas nokto kaj ankoraŭ pli ol nokto“. (Nietzsche) Dependas de ni, „dum estas ankoraŭ hodiaŭ!“, por ke ni tiun kredon nove ekkomprenu kaj profundigu, se ni ne volas, ke ni iun tagon – kiam nin atakos grava sufero aŭ nin tuŝos morto – etendu la manon en malplenecon, aŭ falu en malplenecon. „Kiu ne volas ekkredi je Kristo, tiu devas scii, kiel povi sen Li helpi sin.“

Tial venas al tiuj, kiuj ankoraŭ povas kredi, jena insista petego: „Per via spirito vi devas kuraĝe ĉirkaŭbraki la tutan teron en ĝia larĝeco kaj malproksimeco, eĉ ne unu animon sur la tero eliminu el la preĝo. Eĉ al neprudentaj, suferantaj kreitaĵoj vi devas fari homan kompaton kaj rekomendi ilin al boneco de Dio“ (Jesuo al Maria Bernarda, Prenu kaj skribu!, Notoj el taglibro).

Urs Keusch (El Vision 2000 – 2/2015)